Steun de petitie om nabestaanden van slachtoffers van politiegeweld het recht op dossiers te geven!

Controle Alt Delete heeft een petitie gelanceerd die nabestaanden van slachtoffers van politiegeweld het recht moet gaan geven om het volledige dossier te ontvangen, nadat het strafrechtelijk onderzoek is afgesloten. In vrijwel alle gevallen blijkt het OM de betrokken politie-agenten niet te vervolgen. Als nabestaanden het dossier ter beschikking hebben, kunnen ze zelf alsnog vervolging afdwingen. Steun de nabestaanden van slachtoffers van politiegeweld en teken de petitie.

Uit de tekst van de petitie: “In Nederland overlijdt iedere maand iemand bij of na een aanhouding. De Rijksrecherche onderzoekt deze fatale incidenten en stelt een dossier op. De nabestaanden van de slachtoffers hebben geen recht op dit dossier. In 94 procent van de zaken besluit het Openbaar Ministerie (OM) om de betrokken agenten niet te vervolgen. Nabestaanden kunnen via het gerechtshof vervolging afdwingen. Daar hebben zij het dossier hard voor nodig.

Nabestaanden van fatale incidenten hebben toegang nodig tot alle relevante informatie om de dood van hun dierbaren volledig te begrijpen en recht te kunnen laten zegevieren. Het dossier van het OM naar een overlijdensgeval bevat belangrijke informatie zoals verhoren, radioverkeer en videobeelden. Het verstrekken van het volledige dossier aan nabestaanden, wanneer het strafrechtelijk onderzoek is afgerond, is cruciaal voor transparantie en het streven naar rechtvaardigheid.

Controle Alt Delete, Slachtofferhulp Nederland en Ypsilon roepen op tot de volgende verandering: geef nabestaanden van fatale incidenten het recht om het volledige dossier te ontvangen nadat het strafrechtelijk onderzoek is afgesloten.”

Toelichting

Uit de toelichting op de petitie: “In de periode januari 2016 tot juli 2024 zijn 109 mensen overleden bij of na een aanhouding. Dat zijn gemiddeld 13 slachtoffers per jaar. Een overzicht van alle slachtoffers sinds 2016 is hier te vinden. Controle Alt Delete biedt ondersteuning aan nabestaanden van mensen die overlijden bij of na een aanhouding. Deze petitie is opgesteld in samenwerking met de nabestaanden met wie Controle Alt Delete in contact staat en wordt ondersteund door Slachtofferhulp Nederland en Ypsilon.

Vaak geen vervolging

In 94 procent van de fatale incidenten gaat het OM niet over tot vervolging. Dat heet een sepot. Nabestaanden die buitenproportioneel politiegeweld willen aanvechten hebben dan nog maar één optie: een artikel 12 Sv-procedure. Deze procedure is bedoeld om sepot-besluiten van het OM door een rechter te laten controleren. Wanneer het OM niet het hele dossier aan de nabestaanden verstrekt, hebben nabestaanden geen informatie die zij kunnen gebruiken in deze rechtszaak.

Lange wachttijd

Nabestaanden moeten lang wachten totdat het onderzoek van de Rijksrecherche is afgerond. In sommige gevallen duurt het wel 1,5 jaar. In de praktijk krijgt de advocaat van de nabestaanden daarna het dossier van het OM. De advocaat verstrekt het dossier soms wel en soms niet aan de nabestaanden. Het OM kan volgens de wet het dossier aan nabestaanden verstrekken (geven), maar nabestaanden hebben er geen recht op. Het OM verstrekt het dossier nooit aan de nabestaanden, ook niet op verzoek. In sommige gevallen worden advocaten door het OM verboden om het dossier te delen, en kunnen zij daar ook een straf voor krijgen vanuit de Deken. Deze werkwijze van het OM en de Deken drijft een wig tussen nabestaanden en advocaten.

De beperkte toegang tot het dossier hindert de mogelijkheden van nabestaanden om zelf onderzoek te (laten) doen naar wat er gebeurd is. Zij zijn daarom gedwongen om advocaten in te schakelen. Dat kost nabestaanden tienduizenden euro’s.

Zorgen over rechtmatigheid

De afgelopen jaren constateerden pathologen in twintig procent van alle fatale incidenten in Nederland dat het slachtoffer een opwindingsdelier had. Internationale experts stellen dat deze diagnose niet bestaat. Het OM zegt de diagnose niet meer te gebruiken, maar in de praktijk gebeurt dat nog wel. In zeventig procent van de overlijdensgevallen vertonen mensen ‘verward’ of onbegrepen gedrag. In minstens twintig gevallen hebben wij zorgen over de rechtmatigheid van de politieoptredens. Denk aan de gevallen van Mateusz, Sammy, Terence, Remon, Robert, Tomy, Raymon, Harvey, Hassan, Salim, Carla, Paul, Yazan, Bertus, Raymon, Umaru, Cyprian, Egbert en Bekim. Deze mensen hadden allemaal psychiatrische hulp nodig, maar ze kregen te maken met politieoptreden dat leidde tot hun dood.

Vaak een migratieachtergrond

Nederlanders met een migratieachtergrond overlijden elf keer vaker onder verantwoordelijkheid van wetshandhavers dan op grond van hun aandeel in de bevolking verwacht mag worden. Ter vergelijking: in de Verenigde Staten overlijden zwarte Amerikanen 2.5 keer vaker dan witte Amerikanen onder verantwoordelijkheid van de politie dan je op grond van hun aandeel in de bevolking mag verwachten. In Nederland is er, net als in de Verenigde Staten, sprake van structurele ongelijkheid tussen mensen met verschillende achtergronden bij fatale incidenten, een aanwijzing dat er sprake is van institutioneel racisme bij de politie.

Coalitie

De petitie wordt ondersteund door Slachtofferhulp Nederland en Ypsilon, een landelijke vereniging die opkomt voor naasten van mensen met een (ernstige) psychische kwetsbaarheid. Slachtoffers en nabestaanden moeten volgens Slachtofferhulp Nederland altijd volledig geïnformeerd worden en toegang krijgen tot informatie die belangrijk is om recht en herstel te kunnen vinden.”

Je kunt de petitie hier tekenen.

Harry Westerink