Stiekem begluurd door de baas

We worden niet meer alleen buiten bespied, maar ook op de werkvloer.
Cameratoezicht, afluisteren van telefoongesprekken, e-mailmonitoring, recherchebureaus, casemanagers, en fishing expeditions. Dat soort middelen zetten de bazen in om hun personeel op de werkvloer in de gaten te houden, zo blijkt uit recent onderzoek van De Groene Amsterdammer. Diverse journalisten hebben vier maanden lang onderzocht hoe het is gesteld met de privacy van arbeiders. Bar slecht, zo blijkt. Schending van hun privacy is meer regel dan uitzondering. Tweederde van de bazen bespiedt namelijk hun personeel.

Uit eigen ervaring weet ik hoe makkelijk bazen omgaan met schending van de privacyregels. Toen een jaar geleden een collega van me op staande voet werd ontslagen wegens diefstal, was ik er nieuwsgierig naar hoe mijn baas dat had ontdekt. Het gevoel dat er ergens in het gebouw waar ik werk, een camera moest hangen, werd groter toen hij geheimzinnig deed over de zaak. Samen met mijn collega ging ik op onderzoek uit. We kwamen erachter dat er in het kantoor inderdaad een camera was verstopt. Aan de brandende lichtjes daarvan konden we opmaken dat hij nog steeds aanstond. We maakten foto’s als bewijsmateriaal, waarbij we ook het serienummer van het apparaat vastlegden. Met dat nummer konden we via internet opzoeken wat voor soort camera het was.

Daarna informeerde ik bij de vakbond naar de regels op het gebied van geheime beeld- en geluidsopnamen. Volgens de bond mogen bazen hun personeel op deze manier begluren en beluisteren. Maar dat moet wel in overleg met de ondernemingsraad gebeuren, die ook geïnformeerd dient te worden over het verloop en de afronding van de zaak. Daarop heb ik contact gehad met de ondernemingsraad, die niet op de hoogte bleek te zijn van de camera en er ook niets tegen wilde ondernemen. Men verwees mij naar mijn leidinggevende.

Dichtgeplakt

Ondertussen lichtte ik mijn collega’s in over de aanwezigheid van de camera en liet ik hen weten dat ze in de gaten werden gehouden. Binnen korte tijd wist iedereen het, wat ertoe leidde dat men het spionagewerk ging saboteren door de camera dicht te plakken. Daarna werd hij onder toeziend oog van het personeel weggehaald. Mijn baas zag zich gedwongen om tekst en uitleg te geven. Het verhaal was als volgt: er was een recherchebureau ingehuurd, nadat men had ontdekt dat er geld was verdwenen uit de kassa. Dat bureau heeft op verschillende plekken in het gebouw camera’s opgehangen en het personeel maandenlang in het geheim in de gaten gehouden. Op een gegeven moment had men zo de schuldige te pakken gekregen.

Als we onze baas moeten geloven, dan zijn er na het aanhouden van de dief geen opnamen meer gemaakt. Irrelevante beelden zouden zijn vernietigd. Volgens hem zijn er geen geluidsopnamen gemaakt en is men zorgvuldig omgegaan met het beeldmateriaal. Uiteindelijk kwam het erop neer dat we maar moesten vertrouwen op zijn goedheid. We hadden geen duidelijkheid over de procedure, over het toezicht, en over wat er daarna met de rest van het beeldmateriaal is gebeurd en wie dat allemaal heeft gezien. Het personeel weet niet of de beeldopnamen die niet meer nodig zijn, wel zijn vernietigd. Bovendien lijkt de kans groot geweest te zijn dat de camera zou zijn blijven hangen, als die niet was ontdekt. Het blijft een naar gevoel dat je als arbeider op de werkvloer om wat voor reden dan ook wordt bespied door camera’s, zonder dat je daarvan op de hoogte bent, en dat je ook niet weet wat er met dat beeld- en geluidsmateriaal gebeurt. Zeker als blijkt dat dat bespieden aan de orde van de dag is, zoals het onderzoek van De Groene aantoont.

Bülent Yilmaz