Strijdbare 1 mei demonstratie in Nijmegen
Ongeveer 250 mensen hadden zich verzameld in Nijmegen om de dag van de arbeid te vieren, en te protesteren tegen uitbuiting, onderdrukking en afbraak van onze rechten en verworvenheden. Naast een boel autonome activisten, waren er ook SP-ers, leden van migrantenorganisaties en andere linksen onder de aanwezigen. De demonstratie begon op het stationsplein met een toespraak van een schoonmaakster en van een Doorbraak-activist. Vanaf het begin was de aanwezigheid van de politiemacht goed voelbaar. Maar vooralsnog verliep de demonstratie vrij rustig. Er werd stilgestaan bij een pand dat kort geleden was gekraakt en was omgebouwd tot een weggeefwinkel. Iets verderop was er een toespraak in een wijk die binnenkort gesloopt gaat worden. Er waren positieve reacties van buurtbewoners, die zich overduidelijk irriteerden aan de aanwezigheid van zoveel politie in hun wijk. Daarna liep de stoet richting een tunnel waar stil werd gestaan bij seksueel geweld. Er werden leuzen gespoten die duidelijk maakten dat seksueel geweld niet voorkomen kan worden door het ophangen van camera’s, maar alleen door onszelf.
De sfeer werd even grimmig toen een fietsagent werd geweerd toen hij op de groep wilde inrijden. Het volgende punt waar een toespraak gehouden zou worden, was iets verderop bij uitzendbureau Adecco. Onderweg daarheen ondervond ook het aanwezige publiek hinder van het ongekend aantal politiemensen. Een voorbijfietsende vrouw werd aangereden door een agente te paard, waarna ze ter plekke behandeld werd – achter een ME-busje om de demonstranten die te hulp wilden schieten op afstand te houden. De agente had haar paard niet goed onder controle, zoals later opnieuw zou blijken.
Ondertussen had de kopgroep het kruispunt bereikt waar het kantoor van Adecco zich bevindt. Daar zou een ludiek protest plaatsvinden tegen het werven van beveiligingspersoneel voor de illegalengevangenissen. De bedoeling was om een spandoek op te hangen met de tekst "Uitzetbureau? Niet voor jou!". Het werd snel duidelijk dat de politie dat niet wilde toestaan, en klaar stond om in te grijpen. Dat gebeurde dan ook vrij snel. De eerdere genoemde agente liet haar paard over een plantenbak heen stappen bovenop een actievoerder. Andere demonstranten wilden diegene helpen. Toen begonnen agenten keihard te meppen, letterlijk op de demonstranten in te hakken. Daarop vloog er een steen tegen het raam van Adeeco. Even later ging de agente te paard plots door een spandoek heen, recht de menigte in, en kwam daarbij ten val, half op het spandoek en wat demonstranten. Daarop chargeerde de politie dwars door de demonstratie heen. Zo werd een wig gedreven in de demonstratie en ontstond er een chaotische situatie. Ook werden er arrestaties verricht. Vanuit de organisatie werd met man en macht geprobeerd om de overgebleven mensen bij elkaar te houden, om zo tegenstand te kunnen bieden tegen het gewelddadige politieoptreden.
Uiteindelijk lukte het om het Plein 1944 te halen. De demonstranten konden daar een toespraak houden voor het winkelend publiek, waarin duidelijk werd waarom er gedemonstreerd werd, juist op 1 mei, en over het belang van het zich organiseren tegen het kapitalisme. Er werden flyers uitgedeeld aan de omstanders, die vol verbazing zaten te kijken wat er allemaal om hen heen gebeurde. Daarna liepen de demonstranten onder strenge politiebewaking door een ME-cordon naar het Kronenburgpark. Politie in burger aasde er ondertussen voortdurend op om mensen uit de groep te arresteren. De bedoeling van de organisatie was om de demonstratie daar te beëindigen. Dat werd echter niet toegestaan door de politie. Er werd wederom ingehakt op de groep, en een aantal mensen werd gearresteerd. Zeer waarschijnlijk was de politie van plan om daar de overgebleven groep uit elkaar te jagen en over te gaan tot arrestaties. Toen dat niet lukte, werden de demonstranten onder strenge politiebegeleiding naar het station geleid.
Eenmaal binnen in het station was er een mooi moment, het gevoel overheerste dat het was gelukt, om ondanks de ongekende politiemacht tegenstand te bieden. Er werden binnen dan ook verschillende linkse leuzen gescandeerd. De politie weigerde de demonstranten naar buiten te laten, en wilde dat ze de trein pakten en vertrokken, zodat ze niet meer in de stad konden komen. Dat was absurd, want er waren heel wat mensen die in Nijmegen wonen, en bovendien was er een avondprogramma. Dus niemand wilde weg. Op een gegeven moment kwam de ME met twee man overleggen. Tot dan toe hadden ze alle communicatie geweigerd, en zelfs geen woordvoerder aangewezen toen de organisatie daar nadrukkelijk om vroeg. Nu wilden ze ineens wel mensen laten gaan, maar dan alleen in kleine groepjes. Er was enige twijfel over of dat een slimme zet van de politie was om demonstranten te kunnen arresteren. Maar na onderling gezamenlijk overleg werd besloten om erop in te gaan. Uiteindelijk zijn de demonstranten zonder verdere aanhoudingen vrijgelaten uit het station.
Achteraf heerste bij veel demonstranten een gevoel van overwinning en blijdschap omdat ze de demonstratie af wisten te maken, ondanks de diverse pogingen van de politie om hem voortijdig te beëindigen. Maar er heerste ook veel verbazing over hoe het kan dat de politie met zoveel machtsvertoon een vreedzame demonstratie probeerde te verstoren. 's Avonds werd nog door een groep een lawaaidemonstratie gehouden voor de ingang van het politiebureau om solidariteit te tonen met de kameraden die werden vastgehouden.
Hierbij kondigen we aan dat we de volgende keer gewoon weer de straat op gaan om te protesteren tegen kapitalisme, uitsluiting en de afbraak van onze verworvenheden. We hebben ons nooit laten afschrikken door politiegeweld, dat zal ook niet gebeuren totdat 1 mei een vrije dag wordt en een feestdag voor iedereen.
Bülent Yilmaz
Het organiserende 1 mei comité heeft kort na de demonstratie een verklaring gepubliceerd. Peter Storm schreef een verslagje. Er zijn ook filmpjes gemaakt, en minstens twee setjes foto's, hier en hier.