Strijdbare inspraak van activist tegen dwangarbeid bij Middelburgse gemeenteraadscommissie

Logo

In samenwerking met Doorbraak is Joyce Ramgatie in Middelburg in actie gekomen tegen de structurele misstanden op het gebied van bijstandsuitkeringen. De gemeenten Middelburg, Vlissingen en Veere laten dat beleid al langere tijd uitvoeren door Orionis Walcheren, een bedrijf dat het streven naar winst vooropzet. Orionis verplicht baanlozen tot dwangarbeid en verdient grof geld aan hen. In het verleden is Orionis ook al in opspraak gekomen. Afgelopen woensdagavond sprak Ramgatie in bij de commissie Maatschappelijke Zaken van de Middelburgse gemeenteraad. Flink wat raadsleden bleken in te stemmen met de strekking van haar betoog. Hieronder de integrale tekst van haar praatje.

Beste raadsleden,

Mijn naam is Joyce Ramgatie, ik woon in Middelburg, en ik spreek in over hoe men omgaat met mensen in de bijstand bij Orionis Walcheren. Orionis is een zelfstandig bedrijf dat alles uitvoert op het gebied van bijstandsuitkeringen, in opdracht van de gemeenten Middelburg, Vlissingen en Veere.

Veel bijstandsgerechtigden in Middelburg zijn helemaal niet tevreden met Orionis. Daarom willen zij dat de bijstand wordt teruggedraaid naar de gemeente. Volgens velen is Orionis een bedrijf dat vooral is gericht op het maken van winst. Orionis zet bijstandsgerechtigden verplicht onbetaald aan het werk en leent bijstandsgerechtigden uit aan andere bedrijven. Mensen in de bijstand worden uitgebuit en Orionis verdient eraan. Dat is een schande.

Orionis heeft keer op keer de mensenrechten geschonden. Een van de structurele schendingen is dwangarbeid, dat wil zeggen: bijstandsgerechtigden worden gedwongen om onbetaald te werken, op straffe van verlies van hun inkomen. Zij blijven in het bijstandsregime zitten, krijgen geen loon en geen arbeidscontract, hebben geen arbeidsrechten en ook geen recht op een bedrijfsarts. Ik ken iemand die door dit beleid enorme fysieke en mentale schade heeft opgelopen. Medewerkers van Orionis, bijvoorbeeld de voorvrouwen van de schoonmaakploeg, nemen de medische verantwoordelijkheid in eigen handen. Ik heb meegemaakt dat een bijstandsgerechtigde die onbetaald bij Orionis werkte, ziek werd. De betaalde medewerkers van Orionis, die toezicht houden op de bijstandsgerechtigden, weigerden toen om de bedrijfsarts in te schakelen. Ze zetten deze persoon onder zware druk om door te blijven werken. Deze bijstandsgerechtigde werkte als onbetaalde schoonmaker in de gebouwen van Orionis. Het is een schandaal dat Orionis blijkbaar geen betaald schoonmaakpersoneel aanneemt, maar mensen in de bijstand onbetaald het schoonmaakwerk laat doen.

Ik weet ook dat bijstandsuitkeringen ontzettend snel worden stopgezet door Orionis-medewerkers. Dat zorgt voor ontzettend veel stress bij bijstandsgerechtigden. Kijk maar naar het aantal rechtszaken dat enorm is toegenomen sinds Orionis de monopoliepositie heeft gekregen op het gebied van bijstandsuitkeringen. Sommige mensen worden daardoor zelfs dakloos. Orionis dreigt continu met kortingen op de bijstandsuitkering. Te beginnen vanaf 50 euro als bijstandsgerechtigden niet op een afspraak komen, tot zelfs het gehele maandbedrag van de uitkering als de bijstandsgerechtigde niet wil of kan meedoen aan verplicht onbetaald werken. Dat is duidelijk een structurele vorm van machtsmisbruik. Daarbij moeten we ook nog bedenken dat verplicht onbetaald werken de werkgelegenheid kapot maakt. Dat blijkt al bij Orionis zelf: voor elke onbetaalde schoonmaker zou Orionis ook betaald personeel kunnen aannemen. Maar dat weigert men, want winst maken staat voorop, ook als dat ten koste gaat van het leven en het welzijn van mensen in de bijstand.

Jongeren die in de bijstand belanden, krijgen van Orionis-medewerkers te horen dat ze alleen maar goed zijn voor schoonmaakwerk. Jongeren worden totaal niet gestimuleerd om hun eigen vaardigheden en mogelijkheden in te zetten, en om een baan te zoeken die bij hen past. Dat maakt hun toekomst flink onzeker. Het is belangrijk om deze doelgroep – en ook andere mensen in de bijstand – aan te moedigen om hun eigen richting te kiezen en zichzelf te ontplooien, in plaats van naar de pijpen van Orionis te moeten dansen. Mensen in de bijstand verdienen het om gemotiveerd te worden op basis van hun mogelijkheden en vaardigheden, Dat betekent dat de Orionis-medewerkers een positieve houding richting bijstandsgerechtigden zouden moeten aannemen, in plaats van hen voortdurend onder druk te zetten.

Onbetaald werk hoort geen dwangarbeid te zijn. Vrijwilligerswerk moet zonder dwang en druk worden gedaan. In plaats van onbetaalde dwangarbeid zouden mensen in de bijstand rechten en respect moeten krijgen. Dat betekent: een loon op basis van geldende cao’s, een arbeidscontract, arbeidsrechten, ziekteverlof, vakantiedagen, enzovoorts.

De oorzaak van al deze problemen ligt voor een belangrijk deel in de monopoliepositie die Orionis inneemt. Een bedrijf als Orionis is gericht op het maken van winst, en niet op het behartigen van de belangen van mensen in de bijstand. Ik vraag aan u om ervoor te zorgen dat Orionis wordt opgeheven en dat de gemeente Middelburg de taken op het gebied van bijstandsuitkeringen weer zelf gaat uitvoeren. Daarbij pleit ik er ook voor dat de inhoud van het beleid flink gaat verbeteren ten opzichte van hoe het nu is. Dat betekent onder meer: geen dwangarbeid meer, geen strafkortingen op de uitkering wegens weigering van dwangarbeid, geen misbruik en geen uitbuiting van bijstandsgerechtigden. In plaats van de toenemende rechteloosheid moeten mensen in de bijstand weer rechten en respect krijgen.

Joyce Ramgatie