Stroom aan propagandaleugens bevat een impliciete geweldsdreiging
Gisteren postte Rudy Bouma deze tweet: “Thumbnail van livestream @blckbxnews coronaprotest #3oktoberAmsterdam is in werkelijkheid een foto van de Black Lives Matter-demonstratie op 1 juni 2020. Zie de overeenkomsten. Bron: AD.”
Goed dat hier aandacht voor is, maar die foto’s zijn niet zomaar “foutief geattribueerd”. Dit is doelbewuste propaganda, en dat heeft meerdere doelen. Je kunt factchecken wat je wil, maar zonder metaview ben je vooral je tijd aan het verdoen.
Iedere persoon die de hoax gelooft, is mooi meegenomen. Maar propaganda probeert ook altijd je vermogen aan te tasten om waarheid en feiten te herkennen en te waarderen. Hoe meer propaganda, hoe meer àlle berichten over aantallen tijdens demo’s in twijfel worden getrokken.
Wie weet nu eigenlijk echt hoeveel mensen er waren? Iedereen heeft toch een agenda? Waar kun je nog op vertrouwen? Cijfers zijn ook maar een mening! Geen 100.000? Maar het hadden er 100.000 kùnnen zijn. Moeten zijn. In morele zin waren het er gewoon 100.000!
En propaganda is voor een deel ook trollen. Want een flink deel van die nazi’s en de rest van het pseudo-fash-consortium weet best dat er minder mensen waren. Maar kijk die deugkleuters weer braaf de feiten checken en met hun vingertjes schudden.
Een belangrijk deel van moderne propaganda is het uitlokken van de factcheck. Niet alleen neem je kostbare tijd en resources in beslag van journalisten en academici, je verdubbelt ook de hoeveelheid informatie die verspreid wordt naar aanleiding van jouw berichten.
Onmogelijke keuze, want je kunt leugens niet onweersproken laten. Maar de factchecks dragen, voor degenen die er vatbaar voor zijn, juist bij aan de ruis. Te veel informatie. Mensen kunnen op een bepaald moment opgeven, en niet langer opletten wie gelijk heeft.
Dit alles is ingebed in een gecultiveerd wantrouwen jegens journalistiek en academia. En dat wantrouwen wordt gevoed door de propaganda, maar ook door het brave factchecken, TENZIJ je benoemt en uitlegt wat het doel en het effect van die leugens is. En dat lees ik te weinig.
Als een fascist ademt, dan liegt ie al. Het gaat dus niet om het statement, en of die wel of niet waar is. Het gaat om het bepalen van de agenda.
Probeer propaganda ook altijd te zien als intentieverklaring. De leugen is evident niet waar, maar die leugen moet rechtvaardigen wat men heimelijk van plan is. Er moet het idee postvatten dat de rechtse volkswoede richting de regering vele malen groter is dan die echt is.
Ook dat heeft meerdere doelen. Het creëert weer nieuwe media-aandacht. Inclusief human-interest-stukjes over waarom ‘hele normale mensen’ zo boos zijn. Maar het dient vooral iets dat veel gevaarlijker is.
Denk aan het meedragen van een galg of doodskisten. Geweld en doodsbedreigingen worden stapje voor stapje genormaliseerd. Tegelijk benadrukken de kopstukken steeds hun slachtofferrol. Het idee dat het hele volk achter hen staat, kan de lone wolves het laatste duwtje geven.
Met deze uitleg hoop ik dat je niet denkt dat ik overdrijf, wanneer ik stel dat deze constante stroom aan propagandaleugens voor mij vooral een impliciete geweldsdreiging bevatten.
Erik Stronks
(Dit artikel verscheen eerst als een draad op Twitter.)