Studentenmanifestatie hopelijk begin van strijdbare lente

Afgelopen vrijdag 23 maart vond er een studentenmanifestatie plaats op de Dam in Amsterdam. Het was de afsluiting van een actieweek tegen de bezuinigingen in het hoger onderwijs. Meer dan duizend studenten maakten van de gelegenheid gebruik om hun stem te laten horen in de strijd tegen de bezuinigingen. Bruin I wil fors bezuinigen op studenten, en maakt het studeren alleen toegankelijk voor de rijken en de studenten die bereid zijn een torenhoge lening aan te gaan. Zo krijgen studenten die meer dan een jaar uitloop hebben een boete van 3.063 euro per jaar, en wordt mogelijk ook hun OV-recht afgepakt. Het volgen van een tweede studie wordt onbetaalbaar en studenten krijgen geen studiefinanciering meer in hun masterfase.

De manifestatie was aangekondigd als een zwarte dag voor het hoger onderwijs. Een dag om stil te staan bij de vervlogen kansen, wensen en dromen van (aankomende) studenten. Dat werd symbolisch weergegeven door alle studenten een zwarte, biologisch afbreekbare ballon te geven. Daaraan konden kaartjes worden vastgemaakt waarop studenten hun boodschap hadden geschreven. Aan het einde van de manifestatie werden alle ballonnen gelijktijdig losgelaten. Het thema was verder merkbaar aan de zwarte kleding van een groot deel van de studenten, en aan een doodskist met daarin het hoger onderwijs, die door studenten werd gedragen.

Een positief punt was dat er in tegenstelling tot eerdere studentenacties op deze manifestatie geen ruimte was voor politici. Want, zo werd er gezegd, op deze dag gaat het om de studenten zelf. De gevolgen werden duidelijk aan de hand van interviews met een vijftal studenten. Daarin kwam onder andere naar voren dat ze niet meer voor een master zullen kiezen, dat studenten naar het buitenland gaan om daar te studeren of dat zij geen bestuursfunctie bij een studievereniging meer kunnen vervullen. Verder sprak een studente over het “rendementsfetisjisme” van dit kabinet. Met die verhalen hoopte de organisatie minister Halbe Zijlstra te waarschuwen voor de gevolgen van zijn beleid.

Helaas was de sfeer op de manifestatie niet bepaald strijdbaar: een aanwezige student omschreef hem als eerder “lauw”. Wellicht had dat te maken met het niet zo bijster interessante programma. Naast de studenten kwamen er ook mindere sprekers aan bod. Zo kwam er al meteen een rector van een hogeschool aan het woord, en werd er helaas ook veel nadruk gelegd op de gevolgen van deze bezuinigingen voor het bedrijfsleven en de economie.

Bovendien zal het waarschuwen van de politiek niet zo veel effect hebben, zo blijkt wel uit eerdere opmerkingen van Zijlstra. Hij zei: “De langstudeermaatregel beoogt een bewustere studiekeuze van studenten”, en: “Deze studenten kunnen altijd later nog besluiten of ze een masteropleiding willen gaan doen”. Ook over het bericht dat studenten veel stress ervaren door de door Bruin I veroorzaakte studiedruk reageerde hij luchtig: “Een beetje stress is helemaal niet erg, daar krijg je straks als je werkt ook mee te maken.” Zijlstra weet heel erg goed waar hij mee bezig is: het pamperen van het bedrijfsleven ten koste van studenten en de rest van de samenleving.

Uiteraard laten de studenten het er niet bij zitten, bijvoorbeeld via het platform Goed en toegankelijk onderwijs. Dat organiseerde afgelopen week bijvoorbeeld ook een fietsdemonstratie in Utrecht. Laten we hopen dat de waarschuwingen die afgelopen week werden gegeven slechts een startsein blijken voor meer strijdvaardige en ook succesvolle acties van studenten.

Shirley de Vet
Frodo Tromp