Studentendemonstratie en de sprookjes van de oppositie

Gisteren vond er weer een demonstratie plaats tegen de bezuinigingen in het hoger onderwijs. Dit keer georganiseerd door het comité “Studenten in actie” dat kan rekenen op de steun van onder andere de SP, de PvdA, GroenLinks en D’66. En dat was dan ook zeer goed merkbaar.

De toch al niet riante opkomst van circa 300 studenten en niet-studenten bestond voornamelijk uit jongeren die actief zijn in een van deze partijen. Het programma leek meer gericht op het winnen van zieltjes voor deze partijen dan op het tonen van de strijdbaarheid van de studenten. Wanneer de politici even niet aan het woord waren op het podium, dan kwam er ruimte voor sprekers die toch een iets strijdbaarder tintje aan de dag gaven. “De geschiedenis heeft uitgewezen dat demonstreren wel zin heeft!”, zei een daarvan. Maar het bleef bij iets strijdbaarder, want de sfeer bleef luchtig en van echte boosheid was bij studenten bijna geen sprake.

Alleen tijdens de mars door de binnenstad van Den Haag kwam de strijdlust naar boven. Inmiddels bekende leuzen als “Hé regering, krijg de tering” en “Rutte ga, Mubarak achterna” wisselden elkaar in een vlot tempo af. Toch gaven veel studenten er na deze mars al de brui aan. “Waar is iedereen?”, vroeg cabaretier Javier Guzman zich dan ook terecht af toen hij het podium betrad. Naar het antwoord valt alleen te gissen, maar wellicht heeft het iets te maken met de manier van demonstreren. Als je wat politici, muzikanten en een cabaretier op een podium zet, en het programma aan elkaar laat praten door cabaretier Sjaak Bral, die dat overigens niet onverdienstelijk deed, is het niet heel raar dat veel studenten hun tijd toch anders gaan gebruiken en dus eerder weggaan. Daardoor hebben zij overigens wel het dieptepunt van de middag gemist: het tien minuten wachten op de komst van een CDA-er en een VVD-er, om vervolgens te luisteren naar hun leugens dat het echt niet om bezuinigingen gaat. Nee, het zou enkel en alleen investeringen in het hoger onderwijs betreffen. Ze zullen toch niet denken dat wij in hun sprookjes geloven? Maar, zoals PvdA-Kamerlid Tanja Jadnanansing al aangaf, “ooit komt er een olifant met een grote snuit, en die blaast deze sprookjes uit”. Wie deze olifant dan precies is, dat zei ze er niet bij. Voorlopig lijkt het erop dat alle oppositiepartijen graag als redder van de studenten uit de verf willen komen. Dat bleek uit hun praatjes tijdens de manifestatie, die overigens allemaal dezelfde strekking hadden: deze bezuinigingen in het hoger onderwijs moeten er niet komen. Mooie woorden, en een waarheid als een koe. Maar welke spreekwoordelijke adder schuilt er onder deze beweringen?

De PvdA, GroenLinks, D’66 en de SP zijn dan wel tegen de absurde Halbe-heffing, waarbij studenten die meer dan een jaar langer doorstuderen per uitgelopen studiejaar een boete krijgen van drieduizend euro. Maar tegelijk zijn zij bijna allemaal voorstander van maatregelen die de studenten in de verste verte niet ten goede komen. De PvdA is bijvoorbeeld een groot voorstander van het afschaffen van de studiefinanciering. Armere studenten zouden daar geen hinder van ondervinden, omdat er in plaats daarvan een sociaal leenstelsel zou komen waarbij “de terugbetaling van de studielening plaatsvindt naar draagkracht”. Van de PvdA moeten de armere studenten zich dus in de schulden steken. Zo wordt een nog duidelijker onderscheid gecreëerd tussen rijke en arme studenten. En daar bovenop wil de partij ook nog de studenten (en hun familie en vrienden) keihard aanpakken wanneer ze ‘frauderen’ met de studiefinanciering (bijvoorbeeld door niet hun goede woonadres door te geven). Ook GroenLinks kan er trouwens wat van door eveneens te pleiten voor een vorm van het ‘sociaal’ leenstelsel waarbij studenten hun basisbeurs later terugbetalen. Daarbij durven ze zelfs nog te beweren dat ze dat doen voor de studenten zelf, aangezien “studenten vaak een bijbaan hebben, moeten lenen of financieel afhankelijk zijn van hun ouders”. Hoe het aangaan van een schuld positief kan uitpakken voor studenten blijft een raadsel. In het rijtje van hypocriete partijen hoort ook D’66 thuis. Onderwijs moet voor iedereen toegankelijk zijn, claimt de partij. O ja, maar de liberalen willen wel dat de basisbeurs wordt omgezet in datzelfde asociale leenstelsel waar ook de PvdA en GroenLinks zo’n fan van zijn. Alleen de SP lijkt het te snappen. Die partij pleit tegen het invoeren van de Halbe-heffing, voor het behoud van de studiebeurs en voor een verhoging van de aanvullende beurs.

De PvdA, GroenLinks en D’66 laten duidelijk zien dat zij in deze strijd helemaal niet aan de kant van de studenten staan. Integendeel. Zonder appels met koeien te willen vergelijken, maar hoe kunnen ze anders het tegengaan van bezuinigingen in het hoger onderwijs rijmen met de bezuinigingen op studenten zelf? Die twee staan geenszins los van elkaar. Dus laten wij, als demonstrerende studenten, die olifant zijn waar Jadnanansing het over had. Dan blazen wij met onze grote snuit de sprookjes van de PvdA, GroenLinks en D’66 uit.

Peter Storm heeft ook een verslag geschreven.

Shirley de Vet