Thuiszorgmedewerkers in actie tegen asociale loonkorting en afbraak van de zorg

Viva! Zorggroep levert met 630 voornamelijk vrouwelijke medewerkers huishoudelijke hulp aan 3000 klanten in de regio Haarlem. Bij die huishoudelijke hulp hoort ook een signaleringsfunctie. De thuiszorgmedewerkers maken niet alleen schoon, maar houden ook veranderingen in de gezondheidstoestand en de zorgbehoeften van de klanten in de gaten. Daarvoor zijn de medewerkers ingeschaald in functiewaarderingsgroep (FWG) 15 (of soms 20). Viva! Zorggroep is echter in financiële problemen geraakt en ziet zich daarom ‘genoodzaakt’ om de 630 thuishulpen bij voortzetting van hetzelfde werk lager in te gaan schalen, namelijk in FWG 10. Dat betekent een loonoffer van maar liefst 25 procent, oftewel zo’n 300 euro minder per maand bij een werkweek van 27 uur. Uiteraard kunnen en willen de vrouwen van Viva! Thuiszorg, verenigd in de actiegroep Wij Zijn de Thuiszorg en ondersteund door de vakbond AbvaKabo, daar niet mee akkoord gaan. Sinds begin van dit jaar voeren ze daarom actie en hebben ze een aantal malen het werk neergelegd (kortstondig, want ze willen hun klanten natuurlijk niet benadelen – over klem zitten gesproken…). Hun baas heeft voor hen ondertussen collectief ontslag aangevraagd bij het UWV. De grote financiële moeilijkheden bij Viva! Zorggroep weerhouden de directeur er overigens niet van om zelf ‘gewoon’ 200 duizend euro per jaar te blijven incasseren.

Actie

Eind juni voerden de thuiszorgmedewerkers actie op de Grote Markt in Haarlem. De actie richtte zich tegen het bestuur van Viva! Zorggroep en de gemeente Haarlem die beiden verantwoordelijkheid voor de ontstane situatie weigeren te nemen en elkaar de zwartepiet toespelen. De eisen van de actievoerders zijn duidelijk. Ze willen dat hun taakomschrijving inclusief signalering gehandhaafd blijft, ze weigeren een loonoffer van 25 procent te brengen, en ze eisen dat de gemeente Haarlem het contract met Viva! opzegt en de medewerkers via een andere zorgaanbieder in dienst houdt. Logisch, want wie wil er blijven werken voor een werkgever die zijn personeel zo behandeld als Viva! Zorggroep. Een bedrijf dat ook nog eens een rammelende bedrijfsvoering kent. Al veel eerder klaagde de cliëntenraad over het gebrek aan financiële transparantie. Daar werd echter niets mee gedaan en het ging dus goed mis bij Viva!.

De verantwoordelijke D66-wethouder Van der Hoek heeft “uiteraard begrip” voor de medewerkers, maar de gemeente kan volgens hem “geen rol spelen in de besluitvorming over de kwestie. Immers, de gemeente heeft de taken van de huishoudelijke hulp uitbesteed. Dit is bij de invoering van de WMO (Wet Maatschappelijke Ondersteuning) expliciet door de wetgever geëist. We hebben daarover, na intensief overleg met de gemeenteraad, een Europese aanbesteding uitgevoerd.” De problemen bij Viva! hebben het college niet belet om het contract recentelijk tot oktober 2012 te verlengen. Het gebrek aan inzicht bij de gemeente in de financiële situatie bij Viva! is een rechtstreeks gevolg van het openbaar aanbesteden voor zeer korte perioden, waardoor de controlemogelijkheden en mogelijkheden om op tijd bij te sturen onvoldoende zijn. Van der Hoek stelt in antwoord op vragen van de SP dat hij de boeken van Viva! niet kan onderzoeken, aangezien Viva! zelfstandig is. De Raad van Bestuur van Viva! kaatst de bal echter keihard terug en stelt: “Haarlem, u hebt in het volle bezit van verstand 2 miljoen onder een redelijke prijs per uur berekend in de minimumprijs (van de voorwaarden) van de aanbesteding. Daardoor en daardoor alleen komen wij in de problemen.” De Raad van Bestuur van Viva! is hier echter met hun al dan niet volle verstand ook mee akkoord gegaan, maar daarover heeft het bestuur niets te melden. De medewerkers (en mogelijk hun klanten) zijn ondertussen de slachtoffers van dit zwartepietenspel.

De vraag blijft wat de waarde is van raamovereenkomsten tussen gemeenten en zorgaanbieders als gemeenten niet kunnen ingrijpen als het misgaat. De openbare aanbesteding en marktwerking in de zorg leiden tot hevige concurrentie tussen zorgaanbieders, een race omlaag in kwaliteit en loonkosten, en extra problemen in de bedrijfsvoering. Maar dat is waar de meeste politieke partijen – inclusief D66 – voor hebben gekozen. De opmerkingen van Van der Hoek zijn dan ook ongelooflijk hypocriet. Het zal hem allemaal wel niet bommen: volgens hem kan het werk net zo goed gedaan worden door schoonmaakbedrijven – poetsdoek eroverheen en klaar! Of door uitkeringsgerechtigden natuurlijk, ‘gewoon’ met behoud van uitkering en ver onder het minimumloon.

Even terug naar Griekenland: daar worden de burgers uitgeknepen en de sociale structuur aangetast om de problemen die zij niet veroorzaakt hebben op te lossen. In Haarlem gebeurt op kleinere schaal hetzelfde. Zowel de Grieken als de Viva!-vrouwen verdienen daarom onze solidariteit.

Koos Kuijt