Traumatiserende ervaringen van vluchtelinggezin Babayants in gezinsgevangenis in Zeist

Op 10 juli dit jaar werd het vluchtelinggezin Babayants, bestaande uit moeder Karine (41 jaar), vader Aleksandr (48 jaar) en de kinderen Aram (20 jaar), Ariana (13 jaar), Amelia (10 jaar) en Aleksa (2 jaar), in alle vroegte van hun bed gelicht in de gezinslocatie in Emmen. Om gedeporteerd te worden naar Oezbekistan werden ze overgebracht naar de gezinsgevangenis in Zeist. De advocaat van het gezin maakte bezwaar tegen de uitzetting en op 15 juli hield de rechtbank in Arnhem een spoedzitting over de zaak, die veel publiciteit kreeg.

Wat zich meteen na de rechtszitting afspeelde in de gezinsgevangenis, bleef voor de buitenwereld verborgen. Maar een schriftelijke verklaring van Aram Babayants, naar buiten gebracht door de steungroep van de ex-hongerstaker Eduard Disch, maakt ons duidelijk hoe mensonterend de behandeling in de gevangenis is geweest, ter voorbereiding op de deportatie. Gelukkig ging de uitzetting uiteindelijk niet door, omdat de rechtbank bepaalde dat het gezin voorlopig toch in Nederland mag blijven.

Toen de zitting van de rechtbank, die de familie live volgde via een videoverbinding vanuit de gezinsgevangenis, was afgelopen, werden de videobeelden uitgezet en werd het contact verbroken, zo vertelt Aram. Meerdere bewakers van de gevangenis vielen de ruimte met de videoverbinding binnen en commandeerden dat de familieleden apart naar hun eigen verblijf moesten gaan. Ze zeiden dat er “een incident” had plaatsgevonden. “Dus de meisjes met de moeder samen, en de vader en de zoon apart”, schrijft Aram in zijn verklaring. “De zusjes samen met de moeder werden weggebracht, naar hun verblijf. En ik (de zoon) en mijn vader waren alleen in de kamer aan het wachten. Na twee minuten wachten kwamen er 6-7 mannen binnen en zeiden: ‘Handen tegen de muur’ en deden bij mij en mijn vader handboeien om. Ik ging vragen stellen wat er aan de hand was, en waar mijn moeder en mijn zusjes zijn, maar kreeg dit als antwoord: ‘Wij zijn hier niet om vragen te beantwoorden, dat kun je straks doen’. We gingen de kamer uit, bij de trap moest ik tegen de leuning leunen en stap voor stap naar beneden lopen. Er waren drie medewerkers om mij heen en mijn vader, er zat 8-9 meter afstand tussen mij en mijn vader.”

Naakt

“We kwamen dan op een totaal andere plek terecht, het was een echte celkamer, mijn vader apart en ik ook. Toen we in de cel waren, deden ze 1 voor 1 de handboeien los, en ik moest me handen op mijn hoofd houden. En ze gingen mij fouilleren, en zeiden dat ik mijn kleren helemaal uit moest doen. Zelfde gold voor mijn vader. En toen ik helemaal naakt was, vroegen ze mij om 3x door mijn knieën te gaan, dus soort van squatten. En mijn vader vroegen ze om zijn ‘ballen’ op te tillen, zodat ze kunnen zien of er niks verstopt zit tussen. En daarna konden wij ons aankleden, in andere kleren die ze aan ons hebben gegeven. Ik wist nog steeds niet wat er aan de hand was. Ik vroeg aan andere medewerkers wat er aan de hand is, en ze zeiden: ‘Het is een procedure’, en ze zeiden dat ik daar moest wachten totdat er mensen ons kwamen ophalen.”

“En toen gingen de deuren dicht. En wij zaten daar in een kamer van 2 meter breed en 4 meter lang. Met een wc erin en een matras, en dat was het. We zaten daar voor ongeveer 3 uurtjes, en toen gingen de deuren open. En er kwamen weer 3 grote mannen naar binnen, en gingen eerst alles uitleggen hoe en wat. Ze gingen mij fouilleren, en toen moest ik weer handboeien om doen. En mijn vader moest dat ook doen. We gingen met de boeien naar beneden, ik gaf aan dat ik mijn moeder en me zusjes wou zien. Toen we naar beneden kwamen, zag ik mijn moeder en m’n zusjes, en zij zagen mij, mijn moeder raakte in paniek en begreep niet wat er aan de hand is. En we gingen dan met 3 aparte Justitie-auto’s richting Schiphol. Ik zat in een auto met 1 man naast me, en 2 mannen voor. Zelfde was bij mijn vader.”

Kinderpardonregeling

Het zal duidelijk zijn dat deze ervaringen voor het hele gezin verschrikkelijk zijn geweest. Bedenk dat het gezin al tien jaar in Nederland aan het overleven is. Bedenk dat de twee jongste kinderen, Amelia en Aleksa, in Nederland zijn geboren. “De kinderen hebben hier hun sociaal leven, zitten op school, zijn onderdeel van een voetbalteam en een dansteam; ze zijn hier geworteld”, aldus kinderrechtenorganisatie Defence for Children. Bedenk dat Oezbekistan voor de kinderen een vreemd land is. Bedenk dat hun leven in dat land gevaar loopt. Maar daar heeft PVV-minister Marjolein Faber lak aan. Zij heeft immers het fascistische voornemen om het leven van nog heel veel meer vluchtelingen kapot te maken.

Maar het is wel weer verheugend dat het gezin Babayants veel steun heeft gekregen tijdens de traumatiserende dagen in juli en ook daarna. Er werd een petitie gelanceerd die massaal werd ondertekend. En er werd op allerlei plekken actie gevoerd tegen de gevangenneming en de dreigende deportatie, op school, op de dansschool, op straat en elders in Emmen, en ook bij de gezinsgevangenis in Zeist. En die dreigende deportatie en de noodzaak van een kinderpardonregeling vormde voor Eduard Disch de aanleiding om eerst te gaan hongerstaken bij het IND-kantoor in Den Haag en later een doordeweekse wake te gaan houden bij het ministerie van Asiel en Migratie in die stad. Een nieuwe kinderpardonregeling is van levensbelang. Honderden kinderen en ouders zonder verblijfsrecht leven in voortdurende bestaansonzekerheid en lopen, net als eerder het gezin Babayants, elke dag het risico om opgepakt en gedeporteerd te worden naar landen vol geweld en onveiligheid.

Harry Westerink