Trots op (de koloniale geschiedenis van) Nederland

Op donderdag 3 april 2008 presenteerde Rita Verdonk haar beweging Trots Op Nederland (TON). De media herhaalden keer op keer het deel van haar speech waarin ze beweerde: “Ze willen ons Sinterklaasfeest afpakken. Ze willen overal slavernijmonumenten neerzetten”. Een overduidelijke sneer naar de Antilliaanse en Surinaamse gemeenschap in Nederland. In een toespraak die duidelijk moest maken wie volgens haar “wij” zijn en wie “zij” zijn, zet Verdonk in twee zinnen een gehele bevolkingsgroep buitenspel. Antilliaanse en Surinaamse Nederlanders die kritische kanttekeningen zetten bij de nostalgische mythe van een ongerept en heroïsch Nederland, worden door haar genadeloos afgestraft. Van Verdonk moeten ze gewoon leuk meedoen met het Nederlandse nationalisme. De to(o)n is gezet.

Over slavernij. Toen Verdonk op 1 juli 2005, in de hoedanigheid van minister van Vreemdelingenzaken, kwam spreken op de slavernijherdenking, werd ze weggehoond door een groot aantal van de mensen die er waren om de slavernij te herdenken. Zij vonden de nationalistische ideeën van Verdonk onverenigbaar met het idee van slavernijherdenking. Zou het Verdonk nog zo dwars zitten dat ze op deze wijze wraak neemt? In Nederland zijn talloze monumenten te vinden van oude “zeehelden”. In Nederlandse historische musea worden kunstschatten tentoongesteld die in een koloniale context zijn verkregen. Na lange inzet van de Surinaamse gemeenschap is er nu een slavernijmonument. Dit is een pover tegenwicht tegen het beeld van onze cultuur dat door de monumenten in het straatbeeld wordt gecreëerd. Het wordt echt hoog tijd dat witte Nederlanders de slavernij erkennen als een gruwelijke periode in de Nederlandse geschiedenis en deze samen met de nazaten van de slaven willen herdenken. In plaats daarvan werd in 2007 Michiel de Ruyter verheerlijkt en tot voorbeeld gesteld aan ons allen, “autochtoon” en “allochtoon”. Dat niet iedereen een zeventiende-eeuwse koloniale vechtersbaas tot voorbeeld wil nemen, wordt die mensen kwalijk genomen. Alsof ze er op deze manier zelf voor kiezen “zij” te zijn en niet gewoon leuk mee te doen.

Over Sinterklaas. Heel veel Nederlandse burgers, met name zwarte Nederlanders, voelen zich ieder jaar weer op 5 december tijdens de viering van het Sinterklaasfeest heel erg gekwetst, verdrietig en ongelukkig. Dat feest roept veel herinneringen op aan het tijdperk van de slavernij, waarbij de tot slaaf gemaakte Afrikaanse mens wereldwijd werd mishandeld, vernederd en uitgebuit. Witte mensen die zwart geschminkt zijn, gedragen zich zo dom en belachelijk mogelijk. Het is dus niet zo’n onschuldig feestje als Verdonk suggereert. Het comité “Piet op de zwarte lijst” schrijft hierover: “Het Sinterklaasfeest is, veel meer dan een kinderfeest, een feest van volwassenen. Het zijn (verklede) volwassenen die kinderen onderdeel maken van hun jeugdsentiment en commerciële doelen. Het zijn volwassenen die de normen en waarden bepalen, ook binnen deze traditie. Maar als er serieuze kritiek wordt geuit op het Sinterklaasfeest, dan nemen deze volwassenen geen maatschappelijke verantwoordelijkheid, maar wenden dit af op kinderen.” Verdonk zegt in haar toespraak dat “zij” ons willen doen geloven dat onze cultuur minderwaardig is aan sommige andere culturen (precies wat Verdonk andersom ook doet, maar dan zou het volgens haar anders zijn, dan zou het kloppen met de feiten). Het stug onveranderd willen blijven doorvieren van het racistische Sinterklaasfeest laadt inderdaad een beetje een verdenking van een achterlijke cultuur op zich. “Piet op de zwarte lijst”:  “De islamitische cultuur die niet met haar tijd zou zijn veranderd. Nemen we het Sinterklaasfeest onder de loep, dan moeten wij vaststellen dat de Nederlandse cultuur met het handhaven van Zwarte Piet, de knecht of slaaf, niet is mee veranderd met haar tijd. Het Sinterklaasfeest is in dat opzicht dus ook als “achterlijk” aan te merken. Het draagt immers nog steeds de historische witte meester/zwarte knecht-relatie uit en onderschrijft alle negatieve stereotypering van zwarte mensen.”

Zullen we Verdonk een dienst bewijzen en aantonen dat ze zich niet slechts van platte retoriek bedient? Laten we het Sinterklaasfeest afpakken en overal slavernijmonumenten neerzetten.