Uit de oude doos: “Wij waren jullie slaven…”
Net als mijn oma eind vorige eeuw. Haar verhaal is zo tragisch als ik weet niet wat. Mijn oma was op de markt in India. Ze was klein, en ze is letterlijk geronseld. Ze waren op een gegeven moment op zee, en toen mocht ze naar boven komen van onder in het schip en toen zag ze dat ze op zee was. Ze was een kind. Daar zat ze met allemaal mensen van de markt die ze niet kende. Er waren opstanden op die boten. Mensen die zeiden dat ze terug wilden werden gewoon doodgeschoten en in het water gegooid. Ze werden naar Suriname gevoerd en moesten op de plantages werken. De slavernij was al afgeschaft en de meeste mensen denken nu dat het daarna hartstikke goed ging, maar dat is niet waar. Die mensen uit India waren de nieuwe slaven. Toen ze aankwamen werden ze als dieren behandeld. Ze schreven over die mensen alsof ze het over een heleboel kinderen hadden. Alsof die mensen niet konden denken. Ze moesten daar werken op de plantages: rijst, suikerriet, citrus. Het moet verschrikkelijk zijn geweest. Ik heb nooit met mijn oma kunnen praten want ze sprak een andere taal: Hindi. Mijn ouders spraken wel Nederlands. Toen die mensen daar kwamen verstonden ze geen woord Nederlands. De Nederlandse mensen, die de baas waren, deden erg vernederend (…) In mijn jeugd gingen Nederlandse mensen in Suriname nog steeds heel minderwaardig met ons om. Dat was twee generaties na mijn oma. In mijn oma’s tijd werkte ons volk daar op die plantages met aan het hoofd een Nederlandse of soms een Engelse man, maar in ieder geval blanken. Die hadden alle macht. Overdag moesten alle mannen gaan werken en de vrouwen bleven achter en dan ging zo’n baas gewoon bij hen binnen. Hier praten mensen nooit over want ze schamen zich. Dan ging die baas gewoon met die vrouw naar bed. En dan kreeg ze opeens een kind. Een kind dat afweek in kleur. De mensen mochten er niets van zeggen. Op onze familiefoto zie je twaalf kinderen. Mijn moeder en nog een kind zijn een kleurtje lichter. Bij een andere tak van de familie is het ook gebeurd. De slavernij was afgeschaft maar dit soort dingen ging door. Ze konden zich niet verweren.
Francisco Krishanand in “Wij waren jullie slaven…” (Gebladerte Archief)
Het was niet mijn grootvader die stuurman was op het schip. Ook niet mijn overgrootvader die op de suikerplantage de regie voerde. Het gros van onze voorouders in NL waren ook slaven van leenheren in het feodaal systeem of uitgebuite fabrieksarbeiders, dwangarbeiders, arme mensen dus….. Overal op de wereld gebeurt onrecht. En wij moeten in dit leven, nu, zorgen voor elkaar met respect en onrecht tegengaan. Het helpt niet om mensen van nu verantwoordelijk te stellen voor het leven van toen, andere tijden, andere moraal, andere gewoontes, andere leefomstandigheden, andere mensen, andere waarden, … Geschiedenis, laat het dat zijn. Leer ervan en tel je zegeningen nu.
Misschien was het niet jouw grootvader die eraan meedeed. Zou kunnen. Maar het is wel goed om te beseffen dat we hier in Nederland mede zo zo rijk zijn geworden over de ruggen van slaven en de ‘contractarbeiders’. Zoals bekend is de basis van het kapitalisme, van het kapitaal dat nu de wereld regeert, gelegd via de winsten die gemaakt werden in onder meer de productie van suiker en andere koloniale waren door slaven! En nog steeds worden de landen van het Zuiden leeg geplunderd door bedrijven van hier, gesteund door overheden van hier.