Van dankbaar naar strijdbaar!
Het boek “Van dankbaar naar strijdbaar. Emancipatie als antwoord op extreemrechts populisme” van Bilal Ben Abdelkarim is een hartverwarmend, inspirerend en leerzaam boek dat ik iedereen aanraad om te lezen. Het is een toegankelijk geschreven boek, waarin Bilal zijn persoonlijke verhaal vertelt dat voortkomt uit de recente migratiegeschiedenis van zijn Marokkaanse ouders naar Nederland en de politieke ontwikkelingen waarin hij moest opgroeien in Nederland na 9/11.
Wat zijn boek in het bijzonder toegankelijk en leerzaam maakt, is dat hij niet alleen zijn persoonlijke ontwikkeling, ervaringen en familiegeschiedenis vertelt om een inkijk te geven in zijn eigen perspectief, maar dit juist ook koppelt aan bredere maatschappelijke en politieke ontwikkelingen waarin het persoonlijke steeds wordt verbonden aan het politieke. Daarnaast bekijkt Bilal ook de langere geschiedenis van islam en de Arabische wereld waarbij je ook in aanraking komt met andere begrippen over vrijheid, ontwikkeling, democratie, religie en vormen van spiritualiteit.
Zo maak je onder meer kennis met de wetenschappelijke ontwikkelingen die plaatsvonden in islamitische rijken, en hoe die weer hebben bijgedragen aan ontwikkelingen elders, en ook met bestuursvormen en perspectieven op vrijheid, medemenselijkheid en spiritualiteit. Het boek vermenselijkt een deel van de geschiedenis van de islam en de Arabische wereld in relatie tot Europa door hen niet te reduceren tot een achterlijke religie of plek van de wereld die nog moet meekomen met de Europese ‘beschaving’.
Wat het boek tevens inspirerend maakt, is dat je ook ziet hoe hij destijds veel heeft geleerd van de Arab European League (AEL), een Pan-Arabische organisatie die actief was in België en Nederland, post 9/11. Hierin laat hij zien hoe deze beweging op een assertieve manier haar democratische burgerrechten probeerde op te eisen middels activisme, maar daardoor ook weerstand en onderdrukking ondervond vanuit het establishment, zeker toen ze steeds meer invloed kregen bij de diverse Arabische gemeenschappen en op het publieke debat daarbuiten.
De auteur analyseert niet alleen de diverse acties en tegenreacties van de AEL, maar ook de onderliggende strategie en visie van de organisatie, en voor welke idealen die heeft gestaan, om inspiratie uit te putten voor bewegingen van nu. Zo leer je de samenleving en democratie kennen vanuit het perspectief van de tot tweederangs burger gemaakte mensen die in verweer komen voor gelijkwaardigheid.
Voor iemand die een generatie later geboren is dan Bilal, en zonder Arabische of islamitische achtergrond, was het interessant om het boek te lezen omdat de geschiedenis vanuit dit specifieke perspectief makkelijk verdwijnt uit het collectief geheugen of überhaupt niet breed wordt verteld. Hiermee levert het boek een belangrijke bijdrage aan het vermenselijken van een groep die door de machtsovername van extreem-rechts steeds meer tot tweederangs burger wordt gemaakt in Nederland en de bredere westerse wereld.
Het boek geeft als laatste ook inzichten in hoe het zo ver heeft kunnen komen dat door deze dehumaniseringsprocessen extreem-rechtse partijen zo groot zijn geworden. Vergelijkbare processen als die in het buitenland leiden tot genocide, zoals die wordt gepleegd op Palestijnen, of tot het binnenvallen en bezetten van landen, van Irak tot aan Libië.
“Van dankbaar naar strijdbaar. Emancipatie als antwoord op extreemrechts populisme”, Bilal Ben Abdelkarim. Uitgeverij: Walburg Pers, € 24,99, ISBN: 9789464563399.
Max Arto de Ploeg
(De Ploeg is onder meer mede-oprichter van Aralez, een grassroot organisatie voor dekolonisatie.)