VS: weer strijd voor abortusvrijheid
Het haalde keurig de gevestigde media, ook de NOS berichtte er over: de protesten op 2 oktober tegen de wetgeving waarmee in de VS abortus steeds moeilijker, legaal zelfs vrijwel onmogelijk, wordt gemaakt.
De aanleiding voor de protesten is een nieuwe wet in de Amerikaanse staat Texas. “De wet verbiedt het om een zwangerschap af te breken wanneer een hartslag waarneembaar is bij het embryo. Dat is meestal vroeg in de zwangerschap, rond de zes weken. Veel vrouwen weten op dat punt nog niet dat ze zwanger zijn. 85 tot 90 procent van de abortussen worden volgens experts pas na zes weken uitgevoerd”, meldt persbureau Reuters. Die 85 tot 90 procent zijn volgens de nieuwe wet in Texas dus strafbaar, en voor zwangerschap na verkrachting of incest maakt de wet geen uitzondering. Als giftige kers op deze al bittere taart biedt de wet ook tienduizend dollar beloning “als ze een succesvolle aanklacht indienen tegen iemand die een illegale abortus mogelijk heeft gemaakt”.* Daarmee heeft Texas de premiejagers van de negentiende eeuw tot nieuw leven gebracht. Maar die jacht richt zich tegen hulpverleners, in plaats van tegen gewapende desperado’s.
Het allemaal te weerzinwekkend voor woorden, en vraagt dus vooral ook om daden van protest en verzet. Die kwamen er. Al snel was er een arts die openlijk de nieuwe wet trotseerde en bekendmaakte dat hij, dwars tegen het wettelijke verbod in, abortus had gepleegd in strijd met de wet. Zijn naam is Alan Braird. Dit is nu directe actie: niet vragen om de benodigde verandering, maar die feitelijk doorvoeren, en doen wat gedaan dient te worden voor de menselijke waardigheid en zelfbeschikking. Hij verdient het grootst mogelijke respect, en zijn voorbeeld verdient navolging op grote schaal. Hoe immers beter een wet uit te schakelen dan door de uitvoering ervan te frustreren door wijdverbreide overtreding ervan?
Intussen zien we ook omvangrijk straatprotest, tegen de nare wet in Texas, en voor abortusrechten meer in het algemeen. Want daar gaat het helemaal niet goed mee, met een Hooggerechtschof vol aartsconservatieven die in de positie zitten om de principiële erkenning van het abortusrecht in de beroemde uitspraak in de zaak Roe vs. Wade terug kunnen draaien. Daarmee zou de weg open liggen voor nog veel meer wettelijke inperkingen zoals die in Texas.
Zo dreigt abortus weer helemaal strafbaar gemaakt te worden, natuurlijk maakt dat aan het plegen van abortus dan geen einde. Rijke mensen kopen wel een bekwame arts om of reizen naar landen waar abortus legaal is. En arme mensen? Die zoeken hun toevlucht tot illegale abortus, en dan maar hopen dat die niet door onbekwame en/of vooral door geldzucht gedreven mensen wordt gepleegd. Maar al te vaak loopt zo’n abortus slecht af voor de zwangere persoon. Dodelijk slecht. Abortus verbieden is arme mensen de dood in jagen.
Straatprotest voor de abortusvrijheid was er afgelopen zaterdag 2 oktober in tal van steden in de VS. Op 660 plekken gingen mensen aan het demonstreren, onder meer op de stoep van het al genoemde Hooggerechtshof in de hoofdstad Washington. Het aantal deelnemers liep in de tienduizenden. In Houston, Texas, alleen al deden tienduizend mensen mee.
Deze protesten geven hoop: rechts zal in geen geval zonder slag of stoot alle reproductieve vrijheden slopen zonder op grote weerstand te stuiten. Die weerstand en de protesten hebben wel beperkingen te overwinnen om effectiever te worden. De toon is veelal pro-Democratisch. Actievoerders doen vooral een oproep aan Democratische politici, president Biden voorop.
Het is waar dat Biden zich tegen de Texaanse anti-abortuswet heeft uitgesproken. Maar het is ook waar dat Democratische politici, aan de macht of in schijn-oppositie, de conservatieve Republikeinse afbraakpogingen van het abortusrecht nauwelijks tegenspel hebben gegeven, behalve als chantage-argument in verkiezingstijd. De riedel was dan: stem op ons, of wil je dat de Republikeinen genoeg hoge rechters benoemen om Roe vs. Wade terug te draaien?
Vergeten wordt dan dat Roe vs Wade en het daaruit voortvloeiende recht op abortus dateert uit 1972, met een Republikein als president, een zekere Nixon. Vergeten wordt dat zelfs rechtse rechters soms linksige uitspraken doen, als de druk vanuit de maatschappij maar groot genoeg is. Terwijl linksige politici maar al te vaak reactionair beleid tolereren of zelfs instigeren als ze daar politiek voordeel uit denken te halen, als de druk van rechts onweerstaanbaar sterk is bijvoorbeeld.
Abortusrechten hangen niet af van stemverhoudingen, maar van machtsverhoudingen waarvan die stemverhoudingen maar een zwakke en tegenstrijdige reflectie zijn. Het zou tragisch zijn als de strijd voor reproductieve vrijheid zich vooral opstelt als lobby voor democratische politici, of vooral vertrouwt op een rechterlijke macht waar ze uiteindelijk geen greep op heeft. Furieuze strijd is nodig, daadwerkelijk verzet, waaronder vooral ook verdediging van mensen en instellingen die abortus plegen, ook waar dat wettelijk verboden is, ook waar reactionaire meutes dat agressief proberen te voorkomen. Een steuncampagne voor Allan Braird, plus een oproep aan anderen om de wet actief te trotseren, zou bepaald niet misstaan.
Peter Storm
(Dit artikel verscheen eerder als onderdeel van zijn “Strijdkroniek 4 oktober 2021: VS, Egypte, India”.)
* Opmerking over de woordkeus in het stuk: Nu.nl spreekt van “vrouwen” die al dan niet weten of ze zwanger zijn. Dat is incompleet, ook non-binaire mensen en mannen kunnen zwanger worden.
Een aandachtspunt in de VS lijkt me ook de gebrekkige seksuele voorlichting en beschikbaarheid van voorbehoedsmiddelen, zeker bij streng gelovigen. En dat zijn nogal wat in dat land. Hetzelfde land is tevens hofleverancier van alle soorten porno. Tel hierbij op de obsessie met “onbezoedeld” blijven tot je huwelijk, zoals die meisjes die met een chastity ring beloven zichzelf te “bewaren” voor hun echtgenoot, en je krijgt een vrij schizofrene samenleving. Het verbod op abortus is uiteraard verwerpelijk, maar ik denk dat er met duidelijke voorlichting een hoop ongewenste zwangerschappen kunnen worden voorkomen.
Het is waar dat het ‘zware’ geloof iets is wat niet altijd zegenrijk uitpakt. De wens om jezelf tot je echtgenoot te ‘bewaren’ is er overigens wel één die niet alleen bij meisjes maar ook bij jongens voorkomt; ook die kunnen in sommige gevallen die wens hebben (terecht). Het principe van onthouding van seks tot je getrouwd bent (ben ik voorstander van) is niet voorbehouden aan leden van een bepaalde kerk (voor zo ver ik weet worden die ringen waarmee je je aan onthouding toewijdt gedragen door meisjes èn jongens uit verschillende kerken en stromingen). En is het kapitalisme een niet zo Bijbelgetrouw soort productiesysteem (in de Bergrede legt Jezus een ander soort economisch principe neer, zou je kunnen stellen). Verder is er ook veel waars aan wat zo hier en daar beweerd wordt op deze pagina. Dus het is niet dat we het altijd oneens zijn.