Wapengigant EADS bouwt mee aan Fort Europa

European Aeronautic Defence and Space Company (EADS) is een van de grootste Europese wapengiganten. Het miljardenbedrijf maakt wapentuig en gaat over lijken, maar probeert tegelijk zijn imago op te poetsen door zich voor te doen als humanitaire weldoener die vluchtelingen bijstaat. De Campagne tegen Wapenhandel prikt die propaganda door en klaagt EADS publiekelijk aan.

Het hoofdkantoor van EADS zit in Leiden. Nederland is een belastingparadijs voor multinationale ondernemingen. Bedrijven moeten officieel 25,5 procent belasting over hun winst betalen. Maar grote bedrijven betalen in de praktijk slechts 6 tot 7 procent. Omdat multinationals in de watten worden gelegd door de overheid, laten veel bedrijven zich verleiden tot vestiging in Nederland, een van de belangrijkste wapenexporterende landen ter wereld. Per hoofd van de bevolking exporteert Nederland bijna evenveel wapens als de VS en Frankrijk bij elkaar.

EADS ontstond in 2000 uit een fusie van Duitse, Franse en Spaanse wapenbedrijven, als machtsblok tegen de Amerikaanse oorlogsindustrie. In 2011 had het bedrijf een omzet van 50 miljard euro. Ongeveer 25 procent van de totale productie valt in de categorie wapentuig. EADS wordt ook fors gespekt door allerlei overheden, die een flink aantal illegale subsidies geven aan het bedrijf. Uit een onderzoek in 2011 van de World Trade Organisation (WTO) blijkt dat het in totaal gaat om zo’n 20 miljard dollar. Bovendien zijn al meerdere EADS-directieleden veroordeeld voor handel met voorkennis, en is het bedrijf vaak betrokken geweest bij omkoping van overheidspersoneel. EADS maakt naast civiele vliegtuigen onder meer onbemensde vliegtuigen, spionage- en navigatiesatellieten, en raketten voor Franse kernkoppen en straaljagers, zoals de Eurofighter Typhoon, de concurrent van de omstreden Nederlandse Joint Strike Fighter (JSF). Het bedrijf levert wapens over de hele wereld, onder meer aan India, Pakistan, Colombia, Indonesië, Thailand, Vietnam, de Filipijnen, Saoedi-Arabië, China en de Verenigde Arabische Emiraten.

Schaamlapje

In 2011 leverde het EADS-dochterbedrijf Airbus, dat vliegtuigen maakt, samen met het Rode Kruis 41 ton voedsel aan Somalië. In 2010 bracht men allerlei spullen naar het door een aardbeving getroffen rampgebied in Haïti. Naar eigen zeggen geeft Airbus ook kleinschalige voedselhulp aan vluchtelingenkampen. Verder is het bedrijf de hoofdsponsor van de petitie “Plant a pledge”, bedoeld om verloren milieugebied te herstellen. In 2008 heeft Airbus zelfs een humanitaire stichting opgericht, Airbus Corporate Foundation. Op de website van deze stichting valt te lezen dat “sociale verantwoordelijkheid, in combinatie met een grotere verantwoordelijkheid om het milieu te beschermen, al vele jaren in het hart van de activiteiten van Airbus zit”. Ook vliegt EADS zieke kinderen uit Derde Wereld-landen over naar het westen om een operatie te kunnen ondergaan. Na geopereerd te zijn worden de kinderen zonder pardon teruggestuurd naar hun land van herkomst. Cynisch genoeg heet dit hulpproject “Luchtvaart zonder grenzen”, dat dient als schaamlapje om de dodelijke wapenhandel en de militarisering van de samenleving te verhullen.

De humanitaire zandkorrels van EADS staan in schril contrast met de zandstormen van geweld waar men aan bijdraagt door wapens te produceren en te leveren. Zo heeft het bedrijf in Libië zowel wapens geleverd aan de troepen van Khadaffi als aan westerse troepen. De een z’n dood is de ander z’n brood, dat aloude motto gaat zeker op voor deze wapengigant. Het is zonneklaar dat EADS schaamteloos profijt trekt uit gewapende conflicten en oorlogen. Terwijl Airbus vliegtuigen ontwikkelt die minder milieuvernietigend zouden zijn, produceert een ander EADS-dochterbedrijf, Astrium, nieuwe kernraketten waarmee de wereld nog grondiger naar de vernieling kan worden geholpen.

Graantje

Grensbewaking is voor EADS een steeds belangrijkere afzetmarkt aan het worden. Het bedrijf ontwikkelt voor de Europese vluchtelingenjager Frontex diverse systemen waarmee migranten en vluchtelingen aan de grens kunnen worden opgespoord en tegengehouden. Uit onderzoek van de Campagne tegen Wapenhandel blijkt dat EADS communicatie-apparatuur levert aan Bulgaarse en Roemeense grenswachten en ook betrokken is bij een groot Saoedisch grensbewakingsproject. Mede daardoor kunnen Irakezen moeilijker een toevlucht zoeken in het buurland Saoedi-Arabië. Door staten te helpen met het bewaken van hun grenzen dient EADS de belangen van Fort Europa en collaboreert men met het keiharde beleid tegen migranten en vluchtelingen. Terwijl het bedrijf mooie sier probeert te maken met voedselhulp aan vluchtelingenkampen in “de eigen regio”, is men er verantwoordelijk voor dat vluchtelingen Europa nauwelijks meer kunnen bereiken en binnenkomen. Sterker nog, door de gewapende conflicten die mede door EADS in stand worden gehouden, slaan mensen massaal op de vlucht en worden ze vervolgens met behulp van EADS-apparatuur opgespoord en tegengehouden.

Jammer genoeg kopen veel rijken nog steeds aandelen van dit bedrijf, waarmee ze een graantje meepikken van de smerige handel in oorlog en bloedvergieten. De Campagne tegen Wapenhandel wees de EADS-aandeelhouders onlangs op deze medeplichtigheid, tijdens een aandeelhoudersvergadering op 31 mei in Amsterdam. Bij aankomst werden de aandeelhouders buiten opgewacht door zo’n 70 demonstranten met actieborden als “Fuck you war profiteer” en leuzen als “Bloed aan je handen”. Vier activisten waren bij de vergadering aanwezig en stelden kritische vragen.

Door dit soort broodnodige acties worden de belangen en praktijken van oorlogszuchtige wapenhandelaren aan het licht gebracht. Dat blijkt ook tot succes te leiden. Meerdere banken en pensioenfondsen willen inmiddels niets meer met EADS te maken hebben. Ze handelen niet meer in EADS-aandelen, waardoor rekeninghouders die niet meer via hun bank kunnen aanschaffen. Wat natuurlijk niet betekent dat ze ook zijn gestopt met geld verdienen aan andere wapenbedrijven. Overigens gaan de ING-bank en een aantal pensioenfondsen, waaronder ABP, gewoon gretig door met handelen in EADS-aandelen. Via de website van de Campagne tegen Wapenhandel kan een actiekaart worden gestuurd om alle pensioenfondsen uit EADS te krijgen.

Max de Jong