Weer gat in Koppelingswet: kinderbijslag voor ouders zonder papieren

Op 15 juli heeft de Centrale Raad van Beroep, de hoogste rechter op het gebied van sociale zekerheid, in een aantal zaken over kinderbijslag bepaald dat de uitsluitingsregels van de Koppelingswet terzijde moeten worden geschoven als ouders zonder papieren al langere tijd in Nederland wonen, waarvan “een zekere tijd rechtmatig”. Dergelijke ouders kunnen voor hun kinderen nu met terugwerkende kracht kinderbijslag aanvragen bij de Sociale Verzekeringsbank.

Dit belangrijke succes is opnieuw geboekt door advocatenkantoor Fischer in Haarlem, in samenwerking met de kinderrechtenorganisatie Defence for Children. De strijdbare advocaten wisten al vaker gaten te schieten in “het koppelingsbeginsel”, dat het recht op sociale voorzieningen koppelt aan “rechtmatig verblijf”. Volgens de Raad valt het recht op kinderbijslag voor ouders zonder verblijfspapieren binnen het bereik van artikel 8 van het Europese mensenrechtenverdrag, waarin het recht op gezins- en privéleven is vastgelegd. Bovendien heeft de overheid op grond van het internationale kinderrechtenverdrag een zorgplicht voor de kinderen van deze ouders. De Raad stelt dat ouders wel de primaire verantwoordelijkheid hebben voor de opvoeding en ontwikkeling van hun kinderen, maar dat de kinderbijslag juist is bedoeld om ouders daarbij te ondersteunen. De Raad hecht daarbij bijzonder gewicht aan het eigen belang dat het kind bij deze uitkering heeft. Kinderbijslag heeft namelijk tot doel om de eigen positie van het kind te verbeteren.

Het belang van deze overwinning zit er vooral in dat de rechter geen gebruik heeft gemaakt van altijd wankele criteria als “schrijnendheid” en “kwetsbaarheid’. Doorslaggevend is volgens de Raad wel of de ouders al langere tijd in Nederland zijn en of de overheid hen op een bepaald moment heeft toegestaan om hier tijdelijk “rechtmatig” te verblijven. Dat is volgens de Raad het geval als de ouders op grond van hun verblijfsaanvraag toestemming van de overheid hadden gekregen om de beslissing op die aanvraag in Nederland te mogen afwachten, wat de overheid in het merendeel van de gevallen toestaat. Ouders die ooit verblijfsrecht hebben aangevraagd, doen er nu goed aan om bij de Sociale Verzekeringsbank zo snel mogelijk kinderbijslag aan te vragen.

Harry Westerink