Weerlegging van het verhaal van de burgemeester over het politiegeweld tijdens de Leidse Canal Pride

Gisteravond spraken vijf queer-activisten in bij de Leidse gemeenteraad over het politiegeweld tijdens de Canal Pride afgelopen zaterdag. In aansluiting daarop werden er enkele raadsvragen gesteld die door burgemeester Peter van der Velden beantwoord werden. Helaas nam hij het daarbij niet zo nauw met de waarheid.

Als er een ding opviel aan zijn antwoorden, dan was het wel de complete gevoelloosheid. Op geen enkel moment lijkt ‘de burgervader’ te willen erkennen, of zelfs maar te willen (kunnen?) inzien, hoe enorm hij de dag verpest heeft voor een groep mensen om wie de Pride eigenlijk draait. Er was geen enkel woord van troost, hoe ongemeend dat mogelijk ook geweest zou zijn. Hooguit vond hij het jammer dat mensen de dag zo beleefd hadden. Het ging ook volkomen langs hem heen dat queer mensen recht voor zijn neus aangaven zich niet veilig meer te voelen op de Pride en in de stad.

Hij grossierde voornamelijk in onwaarheden – mogen we zeggen leugens? – die kort gezegd op het volgende neerkomen:

A. Er is gevraagd, vriendelijk verzocht en daarna gevorderd dat men naar het demonstratievak moest gaan voordat er geweld werd toegepast.

B. De politie heeft kundig en deëscalerend opgetreden, met het gebruik van de minst mogelijke geweldstoepassing.

C. De politie heeft ervoor gezorgd dat de dag goed is verlopen, en daarbij de veiligheid voor een ieder gewaarborgd.

D. De demonstraties zijn gefaciliteerd, met het gebruik van de demonstratievakken kon iedereen diens mening uiten.

Enkele citaten uit zijn antwoorden met wat commentaar erbij.

1. (minuut 7:00 in de video) “De politie heeft naar mijn mening, en ik draag daar de verantwoordelijkheid voor, de hele dag, uiterst kundig opgetreden in de stad, om escalatie en narigheden verder te voorkomen, zoveel mogelijk.”

Het lijkt ons dat uiterst kundig niet betekent gelijk gaan meppen zonder enige communicatie. Het lijkt ons ook dat het ervoor zorgen dat protest niet kon plaatsvinden niet “kundig” is, omdat het een schending is van onze grondrechten.

2. (7:11) “Ze hebben getracht de veiligheid van een ieder te waarborgen….”

Dit is echt onzin. Het lukraak gaan slaan in een menigte op een brug is niet ieders veiligheid waarborgen. Dit creëerde onveiligheid, in de fysieke zin voor zowel de demonstranten als de omstanders. En in mentale zin: het idee dat geen enkel kritisch geluid is toegestaan en met geweld wordt beantwoord.

3. (7:16) “… door allereerst het gesprek met personen aan te gaan en op het moment dat er aan een vriendelijk verzoek geen gehoor werd gegeven is gevraagd aan personen, gevorderd zich te begeven naar een demonstratievak…”

En (7:49) “In de middag, tijdens de botenparade, werd er op de brug geen gehoor gegeven aan het verzoek om van daaruit zichtbaar in het demonstratievak plaats te nemen en werd dit ook niet gedaan na het vorderen.”

Dit is totaal niet wat er gebeurd is op de brug. Er is geen gesprek aangegaan, geen vriendelijk verzoek gedaan, geen vordering gedaan. Er werd gelijk getrokken, geduwd en geslagen.

4. (7:30) “… naar een demonstratievak van waaruit men ook zichtbaar kan maken wat men vindt, het doel, en het wat en het waarom.”

De megafoon is afgepakt zodat wij totaal niet meer hoorbaar waren. We waren geplaatst op een vrij onzichtbare plek. De boten konden ons nauwelijks zien doordat er een terras en fietsen tussen ons en de kade stonden. Alleen de mensen die direct langs ons liepen en een deel van de mensen op de brug (voor zover er geen bomen tussen stonden) konden ons zien.

5. (8:05) “Met de minst mogelijke geweldsinspanning is gezorgd dat de aanwijzingen door de burgemeester zijn opgevolgd.”

En (9:55) “Er is nadrukkelijk getracht deëscalerend op te treden.”

En (12:35) “Het enige dat ik weet is dat de politie een gigantische opgave had die dag en die middag en getracht heeft en dat was ook de opdracht heel deëscalerend te werken. En dat dat ook, zowel in de ochtend als in de middag, heeft plaatsgevonden.”

Het gelijk zonder waarschuwing gaan slaan lijkt ons niet de minst mogelijke geweldsinspanning. En anders willen we niet weten wat de meer mogelijke geweldsinspanning is. Gaan ze dan schieten of zo?

6. (8:13) “Demonstreren is toegestaan in een demonstratievak langs de route.”

Als je spandoek wordt ingenomen, je megafoon wordt afgepakt en je gegijzeld wordt in een ‘vak’ waardoor omstanders worden ontmoedigd om zich bij je aan te sluiten, mensen buiten dat vak gesommeerd worden om protestbordjes weg te stoppen, dan kun je niet zeggen dat er nog sprake is van kunnen demonstreren.

7. (10:23) “… en is gezegd in het demonstratievak aan de brug gerelateerd kan men demonstreren, dat was de afspraak die gemaakt is en er is gevraagd ga naar dat vak.”

Er waren geen afspraken, er is niets gecommuniceerd door de gemeente aan ons, en er is niet gevraagd of wij naar het vak wilden gaan, we zijn er naartoe geslagen.

8. (11:35) “Ik zie wel in dat de politiemensen met een grote mate van professionaliteit hun werk hebben verricht voor het goede van deze stad Leiden en haar inwoners, bezoekers en toeristen.”

Er was een agent die zo los ging met slaan dat hij moest worden teruggetrokken door zijn eigen collega’s. Op filmpjes zie je hoe hard ze slaan en schreeuwen. Is dat “professioneel”? Is dat “het goede” voor de queer-activisten, die immers ook inwoners en bezoekers zijn?

9. (12:55) “We moeten ook zorgen dat de veiligheid en de openbare orde voor een ieder voldoende gewaarborgd is.”

De veiligheid is niet gewaarborgd “voor een ieder”. Voor de demonstranten was het een zeer onveilige situatie, voor de omstanders op de brug ook.

Wat verder nog opviel in zijn antwoorden

1. (3:16) “Net buiten het gebied van de noodverordening werden in de ochtend twee demonstratievakken ingericht en in de middag vier. Twee langs de route van de botenparade en twee in de omgeving van de Beestenmarkt.”

En (5:43) “Er konden gewoonweg geen afspraken gemaakt worden en daarom is ervoor gekozen om twee demonstratielocaties aan te wijzen die in de buurt, die niet pal naast de bibliotheek liggen….”

Maar dat is allemaal niet aan ons gecommuniceerd. Het had voor de hand gelegen als er een brief van de burgemeester met aanwijzingen aan ons was gestuurd. Of tenminste op het moment zelf aan ons was overhandigd. Nee, in plaats daarvan werd er ’s middags bij het spandoek ophangen gelijk geslagen en geduwd.

2. (8:18) “Er zijn twee aanhoudingen verricht. Een voor het beledigen van een politieambtenaar en een voor mishandeling van een politieambtenaar.”

De mensen die zijn aangehouden zijn verdacht van deze strafbare feiten. Het staat nog helemaal niet vast dat ze dit hebben gedaan. Wij stellen dat dit niet is gebeurd en dat de aanhoudingen zonder grondslag waren.

3. (10:42) “Ik heb teruggekregen dat in het geheel het goed is verlopen. Maar dan nog: dat is beleving zoals ik die heb teruggekregen en daar draag ik ook de verantwoordelijkheid voor.”

Dit is interessant, omdat hij hier eigenlijk impliciet zegt dat dit de beleving van de politie is. De beleving van de politie wordt echter aangenomen als de objectieve werkelijkheid, en onze “beleving” wordt afgedaan als subjectief.

4, (11:00) “Ik had het aangenaam gevonden als men vooraf de demonstraties gemeld had, dat we met de organisatoren tot afspraken hadden kunnen komen. Dat was het beste geweest. Als het tweede niet het geval is, en er zijn aanwijzingen van grote opkomsten, niet controleerbaar, met een stad die die dag voluit in leven is, dan moet je wel de voorwaarden creëeren dat dat ook goed kan doorgaan.”

Dit is natuurlijk hoe het bestuur altijd reageert, niets nieuws onder de zon. Maar het punt is dat hier geen “voorwaarden zijn gecreëerd dat het goed kan doorgaan”. Het was een grote mislukking voor een fikse groep deelnemers. Dat hij dat nergens erkent, en alleen stelt dat wij “niet content” zijn, geeft al aan dat hij sowieso geen burgemeester is voor iedereen. Onze ervaringen worden aan de kant geschoven als niet belangrijk, terwijl het hier om een groep gaat waar de Pride voor bedoeld is. Overigens moeten ook demonstraties die niet zijn aangemeld alsnog worden gefaciliteerd. En dat was hier totaal niet het geval.

Onbeantwoorde vragen

De insprekers stelden een reeks vragen, waarop nog geen antwoord gegeven is.

De vragen van Denise:

• 1. Is er aan de demonstranten duidelijk gemaakt onder welke wetgeving zij zich moesten verplaatsen, nadat hier door de demonstranten naar werd gevraagd?
• 2. Hebben agenten hun dienstnummers kenbaar gemaakt toen hiernaar werd gevraagd?
• 3. Wiens besluit is het geweest om de dag voor de Pride zwaar politiematerieel de stad in te rijden?
• 4. Wiens besluit is het geweest om politiebureau Langegracht van tevoren van arrestanten te ontruimen?
• 5. Wiens besluit is het geweest om circa 150 politieagenten uit Den Haag naar Leiden te verplaatsen? Op welke wettelijke basis is dat gebeurd? Wie wisten er nog meer vanaf?
• 6. Is de organisatie van de Canal Pride betrokken geweest in dit proces? Zijn er wellicht onder-de-tafel deals geweest tussen de voorzitter van de Canal Pride, Lorenzo van Beek, en wethouder van Delft of misschien zelfs de burgemeester?
• 7. Kan het zijn dat de machthebbers wetten maken waar zijzelf en de politie zich niet aan houden?

Vragen Bo

• 1. Heeft u een demonstratie op de Catharinabrug tijdens de Pride verboden?
• 2. Zo ja, wat was de reden van uw verbod, en voldoet deze aan de eisen van noodzakelijkheid, proportionaliteit en subsidiariteit die de wet stelt?
• 3. Zo nee, hoe kan het zijn dat agenten onder verantwoordelijkheid van de burgemeester eigenstandig en zonder wettelijke grondslag hebben opgetreden?
• 4. De bedoelde actie was aangekondigd en bij u reeds bekend. Welke stappen zijn genomen om het demonstratierecht te faciliteren?
• 5. Zijn agenten in Leiden en Den Haag voldoende opgeleid in het demonstratierecht om de WOM toe te passen?
• 6. Is er onderzoek gedaan naar queerfobie binnen de Leidse en Haagse politieorganisaties?
• 7. Hoe gaat u zorgen dat het demonstratierecht in toekomstige evenementen gewaarborgd blijft?
• 8. Hoe gaat u voorkomen dat de politie zich steeds meer onwettige bevoegdheden gaat toeëigenen?
• 9. En als afsluitertje, een persoonlijke vraag: hoe kan ik nog gebruik maken van mijn fundamentele recht op vrijheid van meningsuiting als het ophangen van een spandoekje ertoe kan leiden dat ik door agenten in elkaar word gerost en mijn vrienden gearresteerd worden?

“Ik heb uiteraard ook goed geluisterd naar de insprekers en ik denk dat het ook goed is daarin de gestelde vragen uiteraard ook voorzien worden van een beantwoording”, aldus de burgemeester gisteren. Daar kijken we naar uit.

Mariët van Bommel