Het witte privilege van de “lone wolf” schietpartij

Geplaatst op door
Het hotel van waaruit de witte dader schoot.
Het hotel van waaruit de witte dader schoot.

Afgelopen nacht beleefde de Verenigde Staten de dodelijkste schietpartij in de moderne geschiedenis.(1) Ten minste 58 mensen zijn gedood en meer dan 500 zijn gewond geraakt. Nee, dat is geen typefout, meer dan 500 mensen zijn gewond geraakt in één enkel incident.

Dit is een vertaling door Bart de Baan van “The White Privilege of the ‘Lone Wolf’ Shooter” uit The Intercept.

Terwijl tienduizenden mensen genoten van een muziekfestival in de straten van Las Vegas, zat de 64-jarige Stephen Paddock uit Mesquite, Nevada, hoog boven hen in zijn hotelkamer op de 32e verdieping van het Mandalay Bay hotel. Hij had 19 geweren bij zich en honderden kogels, die zijn immers overvloedig aanwezig in een land met meer geweren dan mensen. Een paar minuten over tien opende Paddock het vuur op de argeloze menigte. Die kon geen kant op.

Een dure muur langs de Mexicaanse grens zou zoiets niet hebben kunnen voorkomen. Geen moslim-ban die migranten en vluchtelingen uit een paar willekeurig geselecteerde landen moet tegenhouden om onze kusten te bereiken, zou dit hebben vertraagd.

Paddock was net als de meerderheid van daders van massaschietpartijen in dit land een witte Amerikaan. Dat simpele gegeven verandert absoluut alles over hoe over dit verschrikkelijke moment wordt gesproken in de media en bij nationale debatten: het wit zijn beschermt hoe dan ook mensen tegen het label van terrorist.

Het privilege bestaat eruit dat de uiteindelijke conclusies over schietpartijen die worden begaan door leden van over het algemeen niet-witte groepen, vaak leiden tot vaststellingen over de vermeende agressieve of destructieve aard van de hele groep. Als een individu dat moslim claimt te zijn een verschrikkelijke daad begaat, zeggen velen aan de rechterzijde van het politieke spectrum dat de islam het probleem is. Al eeuwenlang is het zo dat als een gewelddadige daad door een Afro-Amerikaan wordt gepleegd, alle racistische verhalen weer naar boven komen en uiteindelijk een hele etnische groep gecriminaliseerd en gedehumaniseerd wordt.

Privilege is altijd het omgekeerde van hoe anderen behandeld worden, en dat geldt ook in deze zaak. Witte mannen die massaal geweld plegen, worden voortdurend gekenmerkt als geïsoleerde “lone wolf” – op geen enkele manier met elkaar verbonden – terwijl de meest problematische aspecten van het wit-zijn in Amerika hen een vrijgeleide geeft die niemand anders krijgt.

Het wit-zijn van Stephen Paddock heeft hem schandalige bescherming opgeleverd in de media.

Terwijl het bloed op de straten van Las Vegas nog aan het stollen was, verklaarde de krant USA Today in een kop dat Paddock een “lone wolf” was. Terwijl het onderzoek naar zijn motivatie en zijn achtergrond nog maar net van start was. De politie was net begonnen om zijn huis en computers te doorzoeken. Zijn reisgeschiedenis was nog niet bekeken. Niemand had nog zijn familie, vrienden en sociale netwerken grondig onderzocht.

Paddock werd tot een “lone wolf” verklaard, nog voordat analisten hun dag waren begonnen. Niet omdat een uitputtend onderzoek tot zo’n conclusie heeft geleid, maar omdat het de enige beschikbare conclusie is voor een witte man die een massaschietpartij begint in de Verenigde Staten.

“Lone wolf” is hoe Amerikanen veel witte verdachten in massale schietpartijen noemen. James Holmes heette een “lone wolf” toen hij twaalf mensen doodschoot in een bioscoop in Aurora, Colorado. En Dylann Roof, de witte supremacist die een kerk in Charleston, South Carolina, binnenliep en de pastoor en acht andere parochianen doodschoot, werd ook snel tot “lone wolf” verklaard.

Voor mensen van kleur, en vooral voor moslims, is de behandeling vaak anders. Moslims worden vaak al aangeduid als “terroristen” voordat alle feiten zijn uitgekomen.

Denk maar eens aan president Donald Trump. Vanmorgen tweette Trump: “Mijn warmste medeleven en sympathieën met de slachtoffers en families van de verschrikkelijke Las Vegas schietpartij. God zegene jullie!” Dat is prima, maar Trump lijkt niet eens boos te zijn. Het is eigenaardig dat hij de schutter niet een “son of a bitch” noemde, zoals hij de NFL-spelers wegzet die tijdens het volkslied op hun knieën gaan zitten. Hij heeft geen beledigende bijnaam voor Paddock gebruikt, of onmiddellijk een beleidsvoorstel trachten door te drukken.

Vergelijk dat eens met hoe Trump reageert op incidenten waarvan hij denkt dat de aanvallers moslims zijn. Nadat een bom in de Londense metro was ontploft, tweette Trump dat de aanvallers “loser terroristen” waren – nog voordat de Britse autoriteiten zelfs maar een verdachte hadden genoemd. Hij gebruikte de aanval meteen om zijn moslimreisverbod door te drukken.

We moeten ons afvragen: waarom maken bepaalde gewelddaden Trump en zijn basis woedend, terwijl andere slechts warme gedachten en gebeden oproepen? Het gaat om de dodelijkste massaschietpartij in de recente Amerikaanse geschiedenis! Waar blijft de verontwaardiging? Waar zijn de politieke beleidsvoorstellen?

Waar we getuige van zijn, is het naakte feit dat wit privilege zelfs Stephen Paddock, een vermoedelijke massamoordenaar, beschermt, niet alleen tegen het “terrorist” genoemd worden, maar ook tegen de boosheid, de woede, het hellevuur en de razernij die zeker op hem zouden neerdalen als hij iemand anders was geweest dan een witte man. Zijn huid beschermt hem. Het voorkomt ook dat we een eerlijk gesprek hebben over waarom zoveel witte mannen doen wat hij deed en waarom we absoluut vastberaden zijn om er bijna niets aan te doen.

Ik heb vanmorgen met twee mensen gesproken, de een was zwart en de ander moslim. Beiden zeiden dat toen ze van de vreselijke schietpartij in Las Vegas hoorden, ze meteen hoopten dat de dader niet zwart of moslim was. Waarom? Omdat ze wisten dat de terugslag op alle Afro-Amerikanen of moslims heftig zou zijn, als de dader uit een van die gemeenschappen afkomstig zou zijn.

Er is iets behoorlijk mis als mensen een zucht van verlichting slaken dat de dader wit is omdat ze dan weten dat ze dan niet zullen hoeven lijden. Witte mensen hadden vanochtend niet hetzelfde gevoel omdat vierhonderd jaar Amerikaanse geschiedenis hen duidelijk heeft gemaakt dat er vandaag voor hen geen gevolgen zullen zijn naar aanleiding van Paddock’s acties.

Het is exemplarisch voor wit privilege: niet alleen krijg je een voorsprong in de samenleving, maar je wordt ook gevrijwaard van de gevolgen van acties van individuen en groepen.

Shaun King

Noot van de vertaler
1. Er zijn veel grotere schietpartijen geweest in de geschiedenis van de Verenigde Staten, die met name gericht waren tegen niet-witte mensen. Maar die misdaden worden door de media vaak ‘vergeten’. Dat is ook een vorm van wit privilege, waar de auteur Shaun King helaas in is meegegaan. Juist wanneer je wit privilege in een column wilt benoemen, kun je niet wegkomen met Kings vaag omschreven beperking van “in de moderne geschiedenis”. Onderstaande video toont een paar van de eerdere schietpartijen.