Zelfverbranding en deportatie, maar de strijd gaat door

De vluchtelingen in het Haagse Vluchthuis en de Amsterdamse Vluchtkerk hebben twee afschuwelijke gebeurtenissen aangegrepen om te protesteren tegen het onmenselijke beleid van migratiebeheersing, dat vluchtelingen uitsluit, uitzet en de dood injaagt. De zelfmoordpoging van de Iraakse vluchteling Ahmed leidde in Utrecht tot een demonstratie van zo’n honderd vluchtelingen bij het plaatselijke azc. En de uitzetting van een Soedanese vluchteling zorgde voor een actie tegen de collaboratie van de KLM met de deportatiemachine van de overheid.

Afgelopen maandag kreeg Ahmed te horen dat zijn asielaanvraag was afgewezen en hij zou moeten terugkeren naar Irak. Uit wanhoop daarover stak hij zijn kamer in het Utrechtse azc in brand. Uit solidariteit met hem stampten andere vluchtelingen snel een demonstratie uit de grond. Die ging dinsdag vanaf het azc naar het IND-kantoor in Utrecht. “IND moordenaars”, riepen ze tijdens de tocht door de Utrechtse binnenstad. “Nederland voert een extreem repressief vreemdelingenbeleid”, aldus het actieverslag van de Vluchthuis-vluchtelingen, die met een bus vanuit Den Haag naar Utrecht waren afgereisd.

“Vluchtelingen worden gedwongen uitgezet naar landen waar het niet veilig is. Als ze niet uitgezet kunnen worden, dan worden ze voor onbepaalde tijd opgesloten in detentiecentra of op straat gezet. Hiermee probeert de overheid mensen zodanig onder druk te zetten dat ze uit zichzelf ‘verdwijnen’. Wat dat voor de vluchtelingen betekent, zal de overheid een worst wezen. Vluchtelingen vluchten echter niet voor niets. Velen van hen lopen ook psychische schade op door het vluchten en de daaropvolgende asielprocedure in Nederland. Het is zeker niet voor het eerst dat de onmenselijke druk vanuit de overheid leidt tot een zelfmoordpoging. Nog erger is het dat dit soort pogingen ook regelmatig succesvol zijn. Maar ook dit interesseert de Nederlandse overheid en de instanties die het beleid uit moeten voeren, geen moer. Liever een dode vluchteling dan een mens die in Nederland een fatsoenlijk bestaan op kan bouwen.”

Winstgevend

Op maandag waren vluchtelingen van de Vluchtkerk, verenigd onder de noemer Wij Zijn Hier, verhaal gaan halen bij het hoofdkantoor van de KLM. Zo probeerden ze de dreigende deportatie van een Soedanese vluchteling te verhinderen. Helaas bleek hij dinsdag toch op het vliegtuig te zijn gezet. In een open brief klaagt zijn landgenoot Younis Omar, namens de groep Wij Zijn Hier, de KLM en het beleid van migratiebeheersing aan. De Soedanese vluchteling “heeft met ons gedemonstreerd voor zijn rechten in het tentenkamp in Osdorp, totdat hij op straat werd gearresteerd en in detentie werd gezet. Na hem een tijd gezocht te hebben in de wirwar van vreemdelingendetentie, werd gelukkig het contact weer enigszins hersteld. Hij was angstig voor zijn toekomst, maar bleef optimistisch, ondanks dat hij in totaal veertien maanden in detentie heeft gezeten, de helft van de periode dat hij in West-Europa was. Tot hij een vliegticket naar Khartoem in zijn handen kreeg.”

De Soedanese ambassade gaf de Nederlandse overheid geen laissez passer, dus geen toestemming, om hem naar Soedan te deporteren. Maar daar heeft de Dienst Terugkeer en Vertrek blijkbaar maling aan. “Wij weten natuurlijk niet exact wat hem te wachten staat, maar de vooruitzichten zijn vreselijk”, schrijft Omar. Zo wijst hij erop dat de overheid Nederlanders ontraadt om naar Soedan te reizen, net als in het geval van Somalië, terwijl afgewezen vluchtelingen daar door diezelfde overheid doodleuk worden gedumpt. Verder blijkt uit onderzoek dat naar Soedan teruggekeerde vluchtelingen stelselmatig worden aangehouden, ondervraagd en mishandeld. Bovendien zijn er juist deze week weer hevige gevechten uitgebroken in het land.

De vluchtelingen drongen er maandag bij de KLM op aan om te stoppen met het deporteren van vluchtelingen. De vliegtuigmaatschappij probeerde zich te onttrekken aan haar verantwoordelijkheid door op te merken dat men slechts “vervoerder” is. Maar de KLM is juist een belangrijke schakel in de deportatiemachine en pikt een graantje mee door vluchtelingen te dumpen in landen vol armoede en geweld. Extra wrang is dat de vliegtuigmaatschappij na 31 maart stopt met haar vluchten op Khartoem, omdat dat traject niet winstgevend meer zou zijn. Principes tellen niet voor de KLM, maar men let uiteraard wel op de centen. “De politieke instabiliteit in Soedan trekt geen toeristen en zakenlieden. We hadden gehoopt dat KLM zou begrijpen dat een vluchteling dan een nog veel groter gevaar loopt en hiernaar zou handelen.” Op dezelfde dag dat de Soedanese vluchteling werd gedeporteerd demonstreerden zijn landgenoten uit de Vluchtkerk alweer in Utrecht, ter ondersteuning van de Iraakse vluchteling die zichzelf in brand stak. De Soedanese vluchteling “is de eerste persoon van Wij Zijn Hier die Europa uit wordt gedeporteerd. De situatie is gespannen. Velen kan ditzelfde lot te wachten staan, als er niet iets verandert. Wij vragen iedereen: alstublieft, maak een einde aan deze politiek. De strijd gaat door: wij zijn hier, geen mens is illegaal!”

Harry Westerink