Zwarte Piet en racisme: een paar kritische (peper)noten
Toen ik mij een jaar of vijf geleden aansloot bij Doorbraak, was dat een van de weinige linkse organisaties die zich expliciet en zichtbaar verbond met het toenemende protest tegen Zwarte Piet. Eerlijk is eerlijk: destijds vond ik het een verspilling van tijd en energie. Weliswaar hadden Doorbraak en andere critici gelijk, maar ik zag niet direct de meerwaarde of het politieke belang ervan. Nu sinds een paar jaar het debat in alle hevigheid is losgebarsten (en ieder jaar de gemoederen verder lijken op te lopen), ben ik overtuigd. Het debat rond Zwarte Piet is juist nu van onmetelijk belang. Niet in de laatste plaats omdat er veel meer op het spel staat dan alleen de knecht van Sinterklaas.
Maar eerst een andere anekdote: twee jaar geleden woonde ik rond deze tijd van het jaar in Engeland. Talloze keren werd me daar gevraagd wat dat fenomeen “black Pete” nu precies was. Het googelen van een paar foto’s was vaak al genoeg om mijn Engelse vrienden ervan te overtuigen dat er iets goed mis was. “Maar dat is gewoon een slaaf!”, zo reageerde werkelijk iedereen. Britten kunnen zich niet voorstellen dat het in een land met zo’n historische rol in de slavernij en slavenhandel (dat hebben Groot-Brittannië en Nederland immers met elkaar gemeen), normaal is om ieder jaar en masse dit beeld op te roepen: een oude, witte man met dito baard, omgeven door een horde zwarte knechten.
VOC-mentaliteit
Let’s face it: Zwarte Piet ís een slaaf. Zijn typische klederdracht is die van de achttiende-eeuwse Moorse page (een huisslaaf, met andere woorden). En ja: Zwarte Piet ziet er ook uit als een ‘Moor’. Al klim je duizend keer door een schoorsteen, een grote bos kroeshaar en dikke, rode lippen zal je er niet van krijgen. Overigens, tot ver in de jaren tachtig sprak Zwarte Piet op de Nederlandse televisie met een zwaar Surinaams accent. Ook dat zal hij niet uit Spanje hebben meegenomen.
Zwarte Piet verwijst naar een verleden dat veel Nederlanders eigenlijk bedroevend slecht kennen. Eeuwenlang werden economische groei en voorspoed mogelijk gemaakt door de handel in – en uitbuiting van – slaven. Miljoenen mensen zijn door “ons” vermoord, ontvoerd, gevangen gehouden, op alle mogelijke manieren misbruikt en stelselmatig gereduceerd tot last- of werkdier. Ik zeg het zonder greintje ironie: “wij” gaan vandaag beter om met onze varkens dan destijds met “onze” slaven (en dat zegt meer over dat laatste, maar dat terzijde). Vandaag de dag hebben we het daar liever niet meer over. In plaats daarvan beroepen we ons in tijden van crisis op “onze VOC-mentaliteit”, en rehabiliteren we koloniale schurken als Michiel de Ruyter of Maarten Tromp, die hier nog altijd als “zeehelden” te boek staan.
Dus, resumerend: Zwarte Piet heeft alle uiterlijke kenmerken van een ouderwetse Moorse slaaf, en Nederland heeft op z’n zachtst gezegd een problematisch verleden in de verspreiding en instandhouding van de slavernij. Zwarte Piet appelleert aan een tijd dat het normaal was om zwarte mensen te zien als middel, als productiebron die naar believen verhandeld, verscheept, verkracht en vermoord mocht worden.
Folklore
Is het dan zo gek dat niet-witte mensen in het Nederland van vandaag zich oprecht beledigd en bespot voelen, zodra onze jaarlijkse verkleedpartij van start gaat? Is het zo ontzettend raar dat men zich stoort aan de onkritische manier waarop wij een relikwie uit een problematisch verleden onkritisch in stand houden? Veel Nederlanders die zich momenteel tegen dit fenomeen keren, zijn afstammelingen van slaven die uit Afrika werden ontvoerd en op plantages overzee gedwongen te werk werden gesteld. Voor hen is het terecht problematisch dat de enige breed gedragen verwijzing naar dit slavernijverleden niets meer is dan een stompzinnig stukje folklore. Maar ook andere (“witte” en “niet-witte”) Nederlanders zien in Zwarte Piet vooral een stukje populaire cultuur waarin de maatschappelijke verschillen tussen mensen van verschillende afkomst (lees: tussen “wit” en “zwart”) worden gelegitimeerd. De een is wit en de rijke baas, de anderen zijn allemaal zwart en zijn ondergeschikten. Natuurlijk is het problematisch dat onze kinderen (“wit” én “zwart”) met dat beeld worden opgevoed. Je hoeft echt niet “zwart”, “allochtoon” of “buitenlander” te zijn om dat te zien.
Aan de andere kant: ik kan me wel voorstellen waarom veel Nederlanders (opnieuw: zowel “wit” als “zwart”) zich moeilijk kunnen indenken waar iedereen zich toch zo druk over maakt. Uiteindelijk is het Sinterklaasfeest toch vooral een feest voor kinderen, een onschuldige traditie waarin het delen van cadeaus en lekkernijen of het samenzijn met vrienden en familie centraal staan? Is dat niet waar het ons allemaal om zou moeten gaan? Waarom moet daar dan zo nodig weer een probleem van worden gemaakt?
En dus richt men Facebook-pagina’s op (“Het Sinterklaasfeest moet blijven” met zo’n 55 duizend likes, en “Zwarte Piet moet zwart blijven” met zo’n zesduizend likes), hoont men de critici weg en verkondigt men dat (zoals Rita Verdonk het eens verwoordde) “ze ons Sinterklaasfeest af willen pakken”. Of men kiest voor meer subtiele argumenten, bijvoorbeeld door de vergelijking te trekken met “blanke vla” of “jodenkoeken’ (“is dat dan ook racistisch?”), om vervolgens te stellen dat er momenteel wel belangrijkere thema’s zijn om ons mee bezig te houden.
Blanke vla
Maar we zien hoe op deze manier een interessante en legitieme discussie op simplistische wijze tot een non-issue wordt gereduceerd. De “argumenten” die voorstanders van het fenomeen Zwarte Piet aandragen, doen op geen enkele manier recht aan de kritiek van hun tegenhangers. Ten eerste: niemand heeft er ooit voor gepleit om het Sinterklaasfeest af te schaffen of zelfs “af te pakken”. Nooit wordt gezegd dat we maar van de goedheiligman zelf af moeten. Maar kunnen we niet op zoek naar alternatieven voor Zwarte Piet? Zou de Sint niet eenvoudigweg een andere knecht kunnen krijgen? Of waarom klimt hij zelf niet door de schoorsteen? De Kerstman draait er immers zijn handen ook niet voor om.
Ten tweede: ja, het Sinterklaasfeest is een gewaardeerde traditie. Maar tradities veranderen nu eenmaal. Sterker nog: tradities bestaan slechts bij de gratie van verandering. Gebruiken en culturele fenomenen die zich niet aan de tijdsgeest kunnen aanpassen, ruimen vaak vroeg of laat het veld. Soms is dat maar beter, soms is het de moeite waard om bepaalde waardevolle elementen uit die tradities te behouden en de meer problematische of vervelende aspecten achter ons te laten. We vieren toch ook carnaval zonder nog te vasten? Of Kerst zonder naar de kerk te gaan?
Ten derde: de vergelijking tussen Zwarte Piet en “blanke vla” of “jodenkoek” trekt op niets. Het probleem is immers niet dat Zwarte Piet verwijst naar een kleur of afkomst op zich, maar om de relatie tussen Zwarte Piet en zijn witte baas. Bovendien: wat levert die vergelijking met “blanke vla” ons nu echt op? Is het echt een argument of meer een drogreden waarmee het werkelijke probleem omzeild kan worden? Overigens: de vergelijking met de “negerzoen” is daarentegen wel degelijk terecht: “neger” is immers een woord dat eveneens verwijst naar hetzelfde slavernijverleden, en wordt door “zwarte” Nederlanders (terecht) als diep beledigend ervaren. Dus hebben we de naam veranderd. Is de “negerzoen” echt anders gaan smaken nu hij “chocoladezoen” of simpelweg “zoen” heet? Ik dacht het niet.
Ten vierde: ook al is men het niet eens met bekende tegenstanders van Zwarte Piet (zoals Quinsy Gario), dan nog is het frappant hoe ongelooflijk heetgebakerd en agressief er op dit debat gereageerd wordt. Misschien is het voor veel witte Nederlanders inderdaad moeilijk voor te stellen wat er nu eigenlijk echt mis is met deze “traditie”. Maar betekent dat ook meteen dat het standpunt van Gario en anderen per definitie illegitiem is? Kunnen we ons echt niet voorstellen dat “witte” mensen nu eenmaal andere associaties hebben bij Zwarte Piet dan “zwarte” mensen? Ik denk dat er iets anders aan de hand is: men voelt zich wel degelijk door de kritiek aangesproken. Men ziet dat de samenleving verandert, en haar tradities en culturele gebruiken veranderen mee. Dat is niet altijd even gemakkelijk, en daarom houdt men met toenemende agressiviteit aan die oude tradities vast. In dit geval gaat dat niet zelden samen met onverholen racistische oprispingen. Het feit dat men Gario massaal afschildert als een “jankneger” die “terug moet naar zijn eigen land” en die “weer een eigenaar moet krijgen” laat eens te meer zien dat onze samenleving nog altijd niet van dat diepgewortelde (en vaak onderhuidse) racisme is gevrijwaard.
Debat
Dat brengt mij tot mijn laatste punt: Zwarte Piet is wel degelijk een belangrijk politiek thema. Het gaat hier namelijk om veel meer dan alleen de knecht van Sinterklaas. Het gaat zelfs om veel meer dan het Nederlandse slavernijverleden. Wat hier in wezen ter discussie staat, is de manier waarop we anno 2013 kunnen praten over discriminatie en maatschappelijke verschillen op basis van huidskleur of afkomst. Wat hier ter discussie staat, met andere woorden, is niet zozeer het fenomeen Zwarte Piet op zich, maar het debat rond deze en vergelijkbare thema’s zelf. Hoe gaan we om met de impliciete en onderhuidse vormen van racisme die onze samenleving nog altijd kenmerken? Hoe maken we – in een samenleving waarin (bijna) niemand zichzelf nog als racist ziet – thema’s als racisme tóch bespreekbaar? En vooral: waarom ís dit thema voor veel mensen zo ontzettend onbespreekbaar?
Men zou daar tegen in kunnen brengen dat Gario zijn doel voorbij schiet door zijn toevlucht te nemen tot bezwaarschriften en juridische procedures. Maar door in te zetten op een verbod op de intocht van Sinterklaas, weet Gario wel degelijk een nieuwe impuls te geven aan het lopende publieke debat. Dat is niet onbelangrijk. Het debat rond Zwarte Piet wordt ieder jaar dominanter en omvattender, en dat is een goed teken: blijkbaar voelen toch veel Nederlanders aan dat er hier iets goed verkeerd zit. Het frame “Zwarte Piet is racisme” wordt ieder jaar sterker, in weerwil van haar tegenstanders. Het is een hoopvol teken dat het Sinterklaasfeest er over tien of twintig jaar misschien wel anders uit zou kunnen zien dan nu.
Maar er is nog een andere reden om dit debat gaande te houden. Ik wil leven in een samenleving waarin er niet alleen geen plaats is voor racisme, maar waarin ook oprecht wordt afgerekend met het (Nederlandse) slavernijverleden. Bovenal prefereer ik een samenleving waarin plaats is voor een publiek debat over dit soort gevoelige thema’s, waarin mensen als Gario zich kunnen uiten zonder bespot, gediscrimineerd of zelfs gearresteerd en mishandeld te worden. Het is, meer in het algemeen, vooral dit laatste – de publieke ruimte en ons recht om te protesteren – dat momenteel sterk onder druk staat. We zullen het met alle macht moeten verdedigen. Ook daarom is het debat rond Zwarte Piet zo belangrijk.
Mathijs van de Sande
Prachtig stuk. Ookal moet ik bekennen de mening niet te delen… Ook voor mij persoonlijk heeft zwarte piet niets te maken met racisme, misschien naïef, zoals in eerdere commentaren aangekaart maar waar.
Het is vreselijk dat andere mensen dat wel zo moeten voelen en daar moet zeker iets aan gebeuren maar kunnen we de kinderen erbuiten laten? Discussies zijn nodig om tot een oplossing te komen, dat is zeker. We leven in een multicultureel land en niemand zou zich gediscrimineerd moeten voelen (wat een lange, lange weg te gaan).
Mijn idee: schaf de zwarte schmink af, vul de zwarte krullen pruiken aan met alle andere kleuren krullen pruiken maar behoud alsjeblieft dat prachtige kostuum! Weinig mensen zullen weten dit het traditionele tenue was van de Moorse huisslaven en zonder zwart gezicht is de associatie helemaal ver te zoeken. Noemen we hem gewoon Piet (was dat een Moorse, veel voorkomende naam???)
Dan heb je een soort icoon die bij de Sint hoort (zoals een clown in traditioneel kostuum) en is iedereen weer blij en gelukkig.
In een goede wereld zou het zó gaan….
Ondertussen vier ik Sinterklaas in Engeland, maak ik mijn eigen gevulde speculaas en kruidnoten en bemoei ik me verder niet met de discussie, lekker makkelijk en zo wil ik het houden!
Toch wel weer dezelfde argumenten als altijd. ‘Ik vind het discriminerend dus het moet verboden worden’ is meestal het statement. Ook populair: ‘de meeste nederlanders weten helemaal niets over hun slavernij verleden’. Dit hoor je ook elk jaar weer. Hoeveel Nederlanders dan? Nog nooit gekwantificeerd, wat na zoveel jaren wel een keer mag van mij.
Wat ik wel kan bewijzen is dat de schrijver de plank nogal misslaat als het gaat over Tromp of de Ruyter. Wat hebben zijn in hemelsnaam te maken met slavernij?
interessante discussie. maar waarom denkt er nou niemand na over het feit dat we massaal liegen tegen onze kinderen? is dat wel netjes? Daar zou ik net zo’n ophef over kunnen maken. Over het nepverhaal van de sint, maar ook over dat er op school met geschiedenis wordt gelogen.
Onze musea hangen vol met eerbetonen aan de stichters van de slavernij en de uitbuiting van andere mensen en landen. Dat maakt mij misselijk en vind ik van groter belang dan zwarte piet. Het blanke uit de hoogte denken over mensen van andere afkomst begint bij verering van foute ‘zeehelden’. Op school! Kunnen we ons daarom eens druk maken in plaats van ons op iets PIETluttigs te richten??
Ik heb zwarte piet altijd als schoorsteenveger gezien en had geen andere bijgedachten. Ik had mij eerder op mijn Facebookpagina uitgesproken: zwarte piet moet blijven. Dat heb ik verwijderd want kennelijk raak ik daar mensen mee. En ik houd van mensen zonder aanziens van kleur, geloof ras of wat dan ook.
Doe elkaar een lol, beweeg mee waar het kan, er is kennelijk behoefte aan.
Ik vind dat Sinterklaas en zijn pieten gewoon moeten blijven komen omdat het een kinderfeest is!!! waar het verhaal achterzit dat de pieten de kado’s door de schoorstenen in de schoentjes van de kinderen deden (als sommige mensen konden nadenken er zat er roet in de schoorsteen waardoor de pieten “zwart van het roet waren/zijn” niet omdat onze lieve Sint eerst met zijn stoomboot naar afrika is gevaren! Dus laten we dit als kinderfeest houden AUB zolang er geen skinhead bijeenkomsten zijn op de stoomboot op 5 december zeg ik dat het feest gewoon door mag gaan tabeeeee
Lieve mensen,
Sinterklaas is een kinderfeest. De kindjes die ik ken blank, wit, zwart, geel whatever maakt mij niet uit kijken allemaal uit naar Sinterklaas. Zij hebben totaal geen associaties met slavernij discriminatie of wat dan ook! Kinderen hebben een sterk observerend vermogen dus als een kind tegen een donker persoon zegt: je lijkt op zwarte piet is dit geen waardeoordeel!!! Het waardeoordeel wordt toegekend door degene die het als discriminerend ervaren. Moeten we daarom het Sinterklaas feest afschaffen? Omdat sommigen wat gevoeliger zijn dan anderen?
Ter illustratie: mama heeft geel haar, papa lijkt een beetje op zwarte piet maar dan lichter haar beste vriendin heeft bruin, zijzelf is middelbruin en de wat gezette mevrouw uit de supermarkt lijkt op een varkentje. Aldus mijn dochter 4 jaar.
Laten we er alsjeblieft niet moeilijk over doen en er een hele maatschappelijke discussie van maken! Dat doen onze kinderen ook niet!
Ik vind dat Quincy Gario voor een belangrijk deel gelijk heeft als het om zijn constatering gaat dat er een element van slavernij in het Sinterklaasfeest verwerkt zit. Wat kunnen wij Nederlanders inzetten om dat stuk koloniaal verleden dat in het Sinterklaasfeest doorstraalt (nl de lading dat Zwarte Piet volledig op een Moorse huisslaaf lijkt) teniet te doen? Wellicht erg weinig. Vanuit mijn vakgebied als publicist voor “cultuurhistorische niches” ben ik het laatste halfjaar aan de weet gekomen dat de oorsprong van het Sinterklaasfeest teruggaat op oude religieuze sporen uit de Gotisch-Germaanse en ook Noordse oudheid. Het gaat aanvankelijk om Wodan die de aanvoerder is van een horde dode mensen die hem als leider door de lucht volgen. Er ontstaat in latere eeuwen duidelijk een structurele rolverdeling in dit Dodenleger, d.w.z. er heerst één aanvoerder, bijgestaan door een aantal helpers en een horde boetelingen. In Midden-Europa (Duitsland, Oostenrijk, Tsjechië, Luxemburg, ook enigszins Frankrijk) is deze oeroude cultus ook voortgezet in een volksfeest rond Sinterklaas, alleen zien we daar dat de helpers van Sinterklaas de uiterlijke kenmerken bezitten vanuit het vóór-christelijke heidendom: meestal duivels met dierenhuiden en hoorns. Ook zij werden geknecht door een christelijke bovenlaag. Het belang van het oorspronkelijke doel van de oude Wodan-cultus bleef desondanks intact, nl. dat een ambivalente heerschappij op aarde neerstreek om er goede mensen te belonen en de kwaden van zinnen te bestraffen (‘Wie goed is, krijgt lekkers – wie stout is, de roe’).
Zetten we dit uit tegenover onze Nederlandse versie van Sinterklaas, dan valt op dat het bij ons niet alleen een punt van overheersende christianisatie is maar ook een punt van het handelsverleden (U herkent ze: de Dominee en de Koopman, 17e-eeuws). Hierin verraadt de Nederlandse volksziel zich, want het is de vaderlandse geschiedenis die zich hier laat zien. Als we dat element van het slavenverleden eruit willen werken, dan kun je uiteraard te rade gaat bij de Midden-Europese Sinterklaasvieringen. Maar het is typisch Nederlands dat de knechting er juist zó uit ziet en niet anders. De tegenwoordige mensen in Nederland met een zwarte of donkere huid moeten er dan wel bij stilstaan dat ze in een land verblijven waar de slavenhandel in zwarte mensen ooit zijn aanvang had (ik meen namelijk in Middelburg, de stad waar ik woon, en de grondlegger ervan was bovendien een dominee!). Een ware oplossing is volgens mij dan ook de volledige afschaffing van de Nederlandse versie van het Sinterklaasfeest. Daarmee elimineer je het punt van racisme dan ook volledig.
Als we nu eens naar de collega van Sinterklaas gaan kijken, de kerstman. Hoe heeft hij de problemen van zijn drukke schema opgelost?
Condor
Je column is goed uiteengezet maar toch blijf ik er een voorstander van dat zwarte piet blijft bestaan. Ben ik dan een racist? Dat vind ik niet. Ik snap persoonlijk niet zo goed waarom mensen zich zo gekwetst voelen, misschien is dat voor mensen met een donkere huidskleur inderdaad anders maar degene die ik ken die gekleurd zijn hebben er geen probleem mee. Even als reminder, de slavernij is lang geleden, iedereen die nu leeft heeft er niks meer mee te maken gehad. Dat is in het verleden. Waar komt zwarte piet überhaupt vandaan? Daar is niet iedereen het over eens en hier is geen goed bewijs voor. Wel is het zo dat sommige mensen door zijn uiterlijk denken aan een slaaf. Is dat dan de schuld van zwarte piet of komt dat doordat er mensen zijn die op alle slakken zout willen leggen? Zwarte piet is een hulp (geen ondergeschikte) van Sinterklaas. Hij brengt de cadeautjes door de schoorsteen heen (en is dus geen schoorsteenveger). Ze hebben het wel eens over een regenboogpiet gehad, dat vind ik belachelijk. Ik stel voor: doe hem zijn oorbellen uit, verander de lippenstift waar zoveel mensen aanstoot aan nemen, geef alle pieten verschillende kapsels (stijl / krullen / kort / lang) en maak hem niet zwart maar bruin. Is iedereen dan tevreden?
Het is net als met kunst en religie. Hoe meer je kennis je hebt, hoe meer je geneigd bent het te projecteren. Als een hedendaagse kunstenaar een brood schildert gewoon voor z’n plezier zal er altijd een kunsthistoricus of kunstduider zijn dit het uitlegt als een verlangen naar het eenvoudige leven, met eenvoudige genoegens als een simpel brood ipv exquise taarten. Hem plaatsen in de lijn van alle schilders die ooit een brood hebben afgebeeld, terwijl Jan op de hoek gewoon er in brood inziet. Exact zoals de schilder bedoelde.
Zelfde laken een pak. Zoals religieuzen altijd angst hebben voor het kwade. Belle (van Belle en het Beest) is een subtiele maar o zo gevaarlijke verwijzing naar Bel van het babylonische en daarom is het sprookje zeer gevaarlijk voor christen kinderen om te kijken.
Zo wordt, willens en wetens iets in een bepaalde hoek geplaatst. Welk welwillend mens ervaart dat Sint discrimineert door zwarte hulpen? Ik niet. Ik zie geen Surinamer, Afro-Amerikaan, ik zie geen slaaf. Ik zie Sint en ik zie Piet. En ja ik zie dat Sint wit is en dat Piet zwart. Omdat mijn ógen werken. Mijn hersenen zien geen slavernij. Zien geen discriminatie.
Zwarte Piet. Ik genoot als kind van het feest. Ik nam het aan voor het was. De lieve Sint en zijn leuke Pieten die de kadootjes uitdeelden. Voor Sint moest je wel een beetje oppassen want hij was tegelijkertijd een strenge opa die als je stout was dat in zijn boek opschreef. Ik ben ondanks de blijkbaar vergiftigende werking, naar mijn weten geen racist geworden. Ik mag hopen dat de kleuters van nu niets van alle discussies meekrijgen. Want wat een zware last zou er op hun schouders vallen. Mogen ze Sint en Piet nu wel of niet leuk vinden.
Ik snap werkelijk niet waarom er zo’n punt wordt gemaakt van zwarte piet.
Alsjeblieft, gebruik je energie voor nuttiger danwel leukere dingen.
Als de tijd gekomen is om afscheid te nemen van onze zwarte kindervriend dan merken we dat wel,
daar is geen commissievergadering voor nodig.
Tradities veranderen vanzelf.
Sterker nog, deze discussie zal zwarte piet alleen maar nog langer op de been houden.
@Jack
Ik zou even een geschiedenis boek openslaan als ik jou was, want de slavernij waar hier in het artikel voornamelijk over wordt gesproken speelde zich af tussen 1525 en 1867. “Ruim 500 jaar geleden” was het nog niet uitgegroeid tot de horror die het uiteindelijk zou worden.
Nederland was een van de allerlaatste landen die de slavernij afschafte en dat was in 1863. Dat is dus maar 150 jaar geleden, terwijl de slavernij maar liefst meer dan twee keer zo lang duurde. Ik heb een betovergrootmoeder die maar tien jaar later geboren is (in 1873, Suriname), en mijn vader heeft haar nog gekend. Nu lijkt het opeens een stuk minder lang geleden toch?
Er wordt overduidelijk te weinig aandacht besteed aan deze donkere periode uit de geschiedenis en zeker niet alleen in Nederland.
Waar empel. heb als donker persoon 30 jaar in Nederland gewoont en had elke jaar opnieuw moeite met de periode van sinterklaas.Niemand discrimineert maar als men eerlijk is dan weet men het wel het is een periode dat met jou en je kleur gespot wordt. Als een onschuldige kind je toevallig ziet en in huilen uitbarst en van jou schrikt wordt met veel uitleg aan het kind vertelt die mv is geen zwarte piet schatje je hoef niet te huilen hoor.
Gek is dat niemand bij stil stad wat dat met je kan doen ja jij hoort daar toch niet thuis toch oprotten maar als het je niet bevalt. Gelijk hebben ze. Het is ons feest ons cultuur blijf met je poten van af.
Ooo vergeet niet de donker gekleurde kinderen wat een hel dit voor hun is.
Nee men wil dit niet begrijpen. Het is een feit het is de tijd waar men geniepig kan genieten van de verloren glorie het waren goede oude tijden. Ook al zeg men van niet.
Klompen drag men niet meer toch of wel.
Het is triest voor de mensen die hier aan hechten die hebben nooit begrepen dat je als blanke persoon niet meer superior ben en heb medelijden met hun.
Sinterklaas en Zwarte Piet zijn zo ongeveer het mooiste symbool van vriendschap dat we in Nederland kennen. Stomtoevallig zijn de twee historisch aan elkaar verbonden door een geschiedenis van een ouderwetse meester – page relatie, maar daar is tegenwoordig volstrekt niets meer van te merken.
Zelfs als je die relatie zou bestempelen als meester – slaaf, dan hebben we daar gelukkig tegenwoordig een moderne visie op gevormd. Sterker nog, Zwarte Piet is de grootste steun en toeverlaat voor de Sint. Het zijn vrienden, het zijn collega’s, het zijn mensen. En Sint is wit. Piet is zwart en het paard is een schimmel (of moeten we Sint nu ook elk jaar een ander paard geven?).
Sinterklaas heeft niets (meer) te maken met slavernij. Sterker nog, het is het bewijs dat we met z’n allen eindelijk begrijpen dat alle rassen samen kunnen werken, vrienden kunnen zijn en geluk kunnen brengen.
Oh ja, en Sinterklaas is geen Nederlander.
De bisschop van Myra is een Turk.
Lees je geschiedenis maar even na.
Hij is geboren in Patara, aan de Lycische kust.
Hij heeft werkelijk niets te maken met de Nederlandse uitbuiting van slaven (die inderdaad schandalig en verwerpelijk was).
Nu is het Sinterklaasfeest het tegenovergestelde van uitbuiting.
Sint en zijn trouwe metgezellen, de Pieten brengen vrolijkheid en cadeaus aan allen die braaf zijn geweest. Het feest is een bevestiging van mooie waarden en normen die omarmt dienen te worden. Wat mij betreft staan die waarden ook haaks op slavernij, uitbuiting en hebzucht.
Zelfs als Sint 1700 jaar geleden een schare slaven had gehad, tegenwoordig is hij een van de krachtigste symbolen van goedheid, vrijgevigheid en saamhorigheid.
Doe iedereen een lol en vecht tegen moderne slavernij.
Laat dit prachtige feest intact.
Sinterklaas komt uit Turkije.
Ik begrijp niet wat het Nederlandse slavernijverleden daarmee te maken heeft.
Dit is dus een non discussie.
Sint en Piet horen bij elkaar en brengen vrolijkheid. Zij bewijzen juist dat mensen van alle rassen respectvol met elkaar kunnen werken en leven. Ja, de een werkt voor de ander. Toevallig is de een wit en de ander zwart. Als het andersom was geweest, was het wat mij betreft ook prima geweest.
De eerstvolgende keer dat Sinterklaas zijn Pieten discrimineert, op welke manier dan ook, zal ik mijn mening hierover onmiddellijk 180 graden draaien. Dan steun ik meteen het afschaffen van dit schandalig racistische feest.
Tot dat moment: doe normaal.
(en sla Wikipedia er even op na. Waar is Sinterklaas geboren? Waar komt Zwarte Piet vandaan? Als het feest 1 ding laat zien, dan is het wel dat we heel ver zijn gekomen sinds de 4e na Chr.)
Mathijs,
Wat een waanzinnig goed artikel, mijn complimenten!
Laten we de discussie gaande houden!
Beste mensen, en voorstanders van Zwarte Piet die niet begrijpen dat dit racistisch is, het is vrij simpel.
A:
Zwarte Piet is een neger, zie het kroeshaar en grote rode lippen en in het verleden vaak sprekend met slecht Surinaams accent (in de Hollandse volksmond is een Surinamer een neger).
B:
Negers, net als Zwarte Piet, worden sinds de slavernij op West-Afrika, geportreteerd als minderwaardig, dom, lui, arm, onbetrouwbaar, lelijk, van lagere rang of minder belang. Jammer, maar waar. Over de jaren heen is dat gelukkig minder geworden, maar ik denk dat niemand kan ontkennen dat er tegenwoordig nog iets van die potretering over is (vaak meer dan men door heeft), zie Zwarte Piet, een fysieke belichaming hiervan.
C:
Welnu, of je het nu wilt of niet, of jezelf nu racistisch vindt of niet, als je een mens (volk) stelselmatig confronteerd met het hierboven omschreven beeld van de neger (of elk ander soort mens), dan conditioneer je de gadachtengang. Nogmaals, of je het nu wilt of niet, dit is een psychologisch feit. Wij, mensen, zijn elke dag onderhevig aan verschillende conditioneringen, in deze context zijn witte, westerse, christelijke of mannelijke superioriteit er ook een aantal. Dus ook als je zelf in de negercategorie valt, zal je hieraan moeten geloven. Pure wetenschap.
Overigens hebben diezelfde domme, luie, lelijke etc negers voor de middeleeuwen beschaving gebracht naar Europa, in de vorm van hygiene, medicijnen, wiskunde, astrologie, architectuur, klederdracht etc. Dit weglaten uit de communicatieve beeldvorming is ook een vorm van conditionering.
Het vervelende is dat als je dit bij kinderen begint, de de kans relatief groot is, dat deze conditionering dieper geworteld zal raken.
Klein voorbeeld: Misschien herinnert men zich het kinderprogramma ‘De Meneer Cactus Show’ nog. Meneer ‘Ik Weet Niet’, die zoals de naam aangeeft niet veel wist, was een man met bruine huidskleur en welteverstaan de enige man met een bruine huidskleur in de show. Toen men begon te merken dat de kinderen die genoten van de show, gingen denken (en uitspreken) dat bruine mensen ‘niets wisten’, heeft de productie de bruine meneer ‘Ik Weet Niet’ vervangen voor een witte. Toen iedereen in de show wit was, maakte de kinderen het onderscheid niet meer.
D:
Het vervelende van onze negerbroeder Zwarte Piet is, dat ‘negers’ in NL tegenwoordig nog moeten leven met een stigma en hiervan duidelijke hinder ondervinden in hun dagelijks leven (alleen het gebruik van het woord ‘neger’ al). De fysieke belichaming van dit stigma, gevormd door de hierboven omschreven conditionering, in de vorm van Zwarte Piet, is daarom ‘a slap in the face’ en onacceptabel in een land waar men predikt niet racistisch te zijn en zich hard maakt voor gelijke rechten. Vreemd is dus ook dat de grote minderheid van ‘negers’ zo zwak is, dat anderen voor hen gaan bepalen wanneer zij zich beledigd mogen voelen… Dat is bij Joden, vrouwen en andere minderheden wel anders gesteld.
E:
Dus ookal is het niet jouw bedoeling, als goedwillende Hollander, racistisch bezig te zijn als voorstander van Zwarte Piet, je doet het dan toch door er een voorstander van te zijn. Met wat kennis van geschiedenis en wetenschap kan je niet tot een andere conclusie komen dan ‘Zwarte Piet’ te labelen als ‘fout’.
‘Food for Thought’ voor voorstanders van Zwarte Piet:
1. Hoe zou men het vinden als de rollen worden omgedraaid. Domme, onnozele witte pieten (wit geschmienkt, met blonde pruiken en…geen lippen) en Clarence Seedorf, met witte baard te paard als een het boegbeeld van intelligentie, wijsheid, rechtvaardigheid en alles dat maar goed is aan een mens, die de dienst uitmaakt. En dat 100 jaar lang. Een idee?
2. Huidige president van de VS Barack Obama uitnodigen voor een staatsbezoek in de aanloop van 5 december. Ga jij het hem uitleggen? En waar ga je het daarna nog over hebben? Veel succes.
3. Sinterklaas zou toch een feest moeten zijn voor iedereen? Dus waarom zou je het feest, als het duidelijk aanstootgevend is voor een hoop Nederlanders, uberhaupt willen vieren in haar huidige hoedanigheid? Tellen sommige Nederlanders misschien niet mee?
4. Meerdere Nederlanders zijn het slachtoffer geweest van leed, zo ook de Joden o.a. tijdens WOII. Als de we de verkleedpartij tot de vrolijke Zwarte Piet, zouden vervangen met een verkleedpartij tot een vrolijke WOII Jood, met gevangenispak, Jodenster, krulpruik en grote wrattige fopneus… Daar krijg je de kinderen ook wel bang mee. Krijgt deze verkleedpartij net zoveel animeaux als Zwarte Piet? Of tellen de Joden wel mee…?
5. Over meetellen als Nederlander gesproken… Als je een blanke man, met blond haar en blauwe ogen, naast een man zet met donker bruine huid, zwart haar en bruine ogen. En men stelt de vraag: “Wie is de Nederlander?” Wat zal gemiddelde Nederlander dan antwoorden denkt u?
Interessant onderwerp en ik hoop dat ik wat mensen aan het denken heb gezet.
Nogmaals Bedankt Mathijs
Velen hebben het nooit begrepen…velen kunnen het niet begrijpen….velen zullen het nooit begrijpen………en velen WILLEN het niet begrijpen………EEN vraag…waarom haten zooveel Nederlanders de duitsers (nazis) na zooveel jaren..AUB zeg niet dat het heel anders is and please don’t deny it.
Beste Jannes,
Jij schrijft: “Waarom zou een zwarte slaaf vrolijk zijn en presentjes uitdelen aan lieve kleine kinderen? Een slaaf is toch een hulpbehoevende en verongelijkte en wrokkige persoon jegens alle blanken?”
En dit is nu priecies het probleem van de hele discussie. De onwetendheid en gebrek aan onderwijs in Nederland over de slavernij en hoe het slavernij stelsel was in Suriname. (en overigens ook in andere landen)
Zwarte slaven waren ook de mensen die de blanke kinderen van de plantagehouders verzorgden en met ze speelde. Tegenwoordig noem je ze nannies. Zwarte slaven waren ook de kok, en de tuinman, en de chauffeur, en de schoonmaakster. En dan had ieder lid van een familie nog een persoonlijke gezelschaps slaaf die je hielp met wassen, aankleden, en andere dingen, een soort van Persoonlijke Assistent. Er waren huis slaven en landslaven.
Zowel huisslaven als landslaven werden niet betaald voor hun arbeid en werden mishandeld als ze iets niet deden of tegenspraken. En soms gewoon als de blanke baa een slechte dag had.
Maar ook slaven waren mensen met een hart die dus hielden van kinderen, ook de blanke kinderen. Slaven zijn mensen, die dus ook kunnen lachen.
Jouw reactie is maar weer eens het bewijs dat onwetendheid een broedplaats is voor racistische uitspraken en gebrek aan inlevingsvermogen.
Momenteel draait er een film in de bioscoop over de slavernij in Suriname gebasseerd op ware gebeurtenissen gemengd met fictionele personages. Gaat dat zien: Hoe Duur was de Suiker.
Tot voor kort bemoeide ik me niet mee met dat discussie rond de fenomeen zwarte piet en sinterklaas. Maarrrrrr, toen ik Quinsy Gairo over zijn beweeg reden in Pauw & Witteman hoorde kwam de verandering. Ze hebben zijn moeder uitgescholden. En om die reden vind ik zijn actie terecht. Wat ik persoonlijk van dat fenomeen vind? Ik zal het kort houden. Bij ons thuis kwam dat ding niet naar binnen. Het speelde zich af op de schoolplein. De zogenaamde stoute kinderen werden bang gemaakt en afgeranseld. Mishandeling van kinderen dus. Op die dag bleven vele kinderen thuis en gingen naar school. Voor mij symboliseert die vuile taalgebruik in discussies personificatie van zwarte piet en sinterklaas. Is het een activiteit om te vieren?
Bijzonder om te zien hoe een “volks”feest iedere keer door de heersende elite, adel, kerk, gegoede burgerij, omgebogen is voor propaganda en eigen doelen. (zwartvanroet_tijdslijnmov.). Dat het deels lukt om een tijdsgeest in zo’n volksfeest te stoppen, door verhalen vanaf de kansel en later in boekvorm te verspreiden.
We wachten dus op een mooie film, internetmovie, app’s, boeken, posters,you tubefilmpje, muziek, theater, lokale en nationale organisatoren van het sinterklaasfeest om dit beeld te veranderen. Volgens mij niet te veel over praten maar iedereen met goede ideeën een ander sinterklaas beeld laten scheppen, mooier en creatiever en meer van deze tijd.
De kracht van de creatieve sector bundelen. Een alternatief bieden voor het bestaande. Het is niet zo dat iedereen die sinterklaas en zijn zwarte piet liedjes zingt het verkeerd bedoeld maar wat is het alternatief ? Dat is wat we kunnen bieden.
Hoe meer mensen door dit essay bewust worden des te groter de impact,
Volgens mij is de grootste groep niet intolerant maar naïef en onbewust. daar kan dit artikel bij helpen, dus verspreiden en elkaar activeren in het scheppen van een ander “sprookje” met een landelijke impact. Moet lukken toch in deze tijd met internet tot onze beschikking? Welke kinderboekenschrijver, verhalenverteller, filmer voelt zich geroepen?
Beste Mathijs,
Ik heb je (overigens interessante) artikel gelezen en kan er maar 1 ding over zeggen.
Laat iedereen zijn of haar mening hebben, dat staat ons gelukkig vrij.
Dat er nog slavernij bestaat is op zich enorm droevig natuurlijk maar laat het sinterklaasfeest nou voor wat het is. In mijn beleving als kind zijnde was het altijd een enorm gezellige tijd.
Het hoort nou eenmaal bij onze cultuur en omdat er een aantal jaren geleden een aantal mensen zijn begonnen met roepen dat dit slavernij is en dat dit afgeschaft moet worden zitten we nu de laatste jaren iedere keer weer met dit gezever.
Wat onze geschiedenis ook is ( ik besef me ook wel dat de Nederlanders geen schoonheidsprijs verdienen wat dat aangaat) maar schaar dit sinterklaas-gebeuren nou gewoon onder een kinderfeest en laat het los. Eenieder die daar moeite mee heeft draait zich maar even om of gaat ergens anders wonen waar ze dit gebruik niet hebben. Probleem opgelost zou ik zeggen.
Nergens problemen mee. Wel of geen zwarte Piet heeft volgens mij geen betrekking op het vraagstuk van gelijkheid tussen mensen. Een gebaar maken i.v.m. slavernij vind ik erg paternalistisch.
Geweldig stuk !!!
Las ergens dat het moeilijk is om Piet zijn uiterlijk te veranderen omdat men dan de kinderen opdat moment moet gaan uitleggen dat Piet verzonnen is en niet echt bestaat.
Hallo ooit komt je kind er ook achter dat de Sint niet bestaat..
“”De een is wit en de rijke baas, de anderen zijn allemaal zwart en zijn ondergeschikten. Natuurlijk is het problematisch dat onze kinderen (“wit” én “zwart”) met dat beeld worden opgevoed. Je hoeft echt niet “zwart”, “allochtoon” of “buitenlander” te zijn om dat te zien.””
Nou dat geld dan voor alle “witte” werkgevers en hun niet “witte” werknemers…als ze dan ook nog krulletjes hebben en rode lippen zijn we er weer klaar mee.
Ga je eigen bezig houden met echte problemen in de wereld, oorlog in Bosnia, honger in Afrika, dierenmishandeling, of Het steeds warmer worden van de aarde.. Anders is er straks niks meer te vieren.