De Fabel van de illegaal 60/61, najaar 2003
Auteur: Eric Krebbers
Derde Kamer tegen zelfbeschikking van arbeidsmigranten
Het migratiebeleid moet veranderen. Dat vindt de nieuwe Derde Kamer. "We" moeten in Nederland met z'n allen nieuwe manieren vinden om met migratie om te gaan. Economische groei zou daarbij centraal moeten staan. In november zal de Derde Kamer advies uitbrengen aan de regering.
In 1994 werd er naast de Eerste en de Tweede ook een Derde Kamer opgericht vanuit de linkse actiebeweging.1 De bedoeling was om de sociale bewegingen bij elkaar te brengen, en te werken aan een federatie van lokale raden, aan een basisdemocratie die - er mocht gedroomd worden - uiteindelijk de macht naar zich toe zou kunnen trekken. Ook De Fabel participeerde destijds in dat reeds lang ter ziele gegane initiatief. Sinds februari 2003 is er een nieuwe Derde Kamer.2 Dit keer op initiatief van de overheidsorganisatie voor "ontwikkelingssamenwerking" NCDO. Verdeeld over 6 themagroepen werken 150 Derde Kamerleden aan adviezen die op 7 november overhandigd zullen worden aan politici van de Eerste en de Tweede Kamer.
Creativiteit
Enthousiast wordt aan alle burgers gevraagd om mee te denken. In juli nodigde Damiaan Messing, de vice-voorzitter van de themagroep Internationale Samenwerking, ook De Fabel van de illegaal uit om deel te nemen. De themagroep wilde eveneens in gesprek komen met de onfrisse hoogleraren Emmer 3 en Engbersen,4 en met de werkgevers van het MKB en de VNO/NCW. "Deze hebben allemaal ideeën. We hoeven niet alles opnieuw te bedenken", zo werd gezegd. De Derde Kamerleden voelen zich "progressief" en stralen een hemeltergend blij en positief gevoel uit. Verzameld in deze nieuwe "denktank" zouden ze beschikken over ontzettend veel vernieuwende inzichten. Met "creativiteit" zouden "we" met z'n allen oplossingen kunnen vinden voor de internationale problemen en iedereen tevreden kunnen stellen, rijke en arme landen, burgers en bedrijven, Nederlanders en migranten. Belangentegenstellingen zouden al pratende verzoend kunnen worden. "We" zouden immers allemaal in hetzelfde schuitje zitten. Maar wie stelselmatig machtstegenstellingen ontkent en categorisch weigert in termen van strijd te denken, die zal uiteindelijk niet veel meer doen dan het beheren en efficiënter maken van de huidige orde van onderdrukking en uitbuiting. De Derde Kamer is simpelweg een adviesbureau dat meewerkt aan de verdere herstructurering van het kapitalisme, en aan de ontwikkeling van een 'progressief' jasje om die economische verbouwingen te verkopen.
Volgens Messing kan alleen het kapitalisme de armoede de wereld uit helpen. "De oplossing van het onrecht, de chaos en de onderontwikkeling is minder ingewikkeld dan vaak wordt gedacht", zo schrijft hij. "Zij vraagt geen offers, zij brengt winst." Het gaat er volgens hem niet om de welvaart te verdelen, want daartoe zou "de mens" toch niet bereid zijn. Nee, "de wereldeconomie is niets anders dan het huishoudboekje van de wereldgemeenschap waarvan we deel uitmaken - we hebben zoveel nodig, maar krijgen elke maand slechts zoveel binnen. Conclusie: meer inkomsten zijn nodig." Het kapitalisme versterken, daarin ligt dus volgens de 'progressieve' Messing de oplossing. En daartoe zijn arbeidsmigranten, zo heeft de Derde Kamer ontdekt, het ultieme middel. In een eerste stellingname "Migratie, de positieve agenda" schrijft de Derde Kamer dan ook: "Een volwassen wereldeconomie maakt gebruik van de energie en het talent van alle mensen, ook als zij komen uit landen waar die niet ontwikkeld worden." En veel van die mensen kunnen hier in het westen vaak goed "gebruikt" worden. Dus is het zaak de migratie van de juiste, bruikbare mensen te stimuleren en beheersbaar te houden. "Ontkennen is geen optie, zomaar toelaten evenmin. We moeten migratie proberen te sturen", aldus de Derde Kamer. Het gaat er de Kamer om dat groepen mensen gecontroleerd de wereld rond geschoven zouden moeten worden, steeds naar die landen en plaatsen waar het bedrijfsleven hen het best kan benutten. Daartoe heeft de themagroep Internationale Samenwerking inmiddels 7 "voorlopige beleidsvoorstellen" geproduceerd die moeten bijdragen aan de verdere ontwikkeling van zo'n wereldwijde arbeidsmarkt.5
Kennismigratie
Ten eerste wil men de "kennismigratie" stimuleren door "buitenlandse bêta's" binnen te halen. "In India studeren jaarlijks een miljoen Indiërs meer af dan er banen beschikbaar zijn", stelt de Kamer begerig. "Het bedrijfsleven kan ze echter goed gebruiken." Een bijkomend voordeel is dat de opleidingskosten voor rekening van India zijn, maar dat wordt niet genoemd. In het tweede beleidsvoorstel toont de Derde Kamer zich ook blij dat "de regels voor volgmigratie (gezinshereniging e.d.) steeds strenger worden". Want daardoor "ontstaat ruimte voor een jaarlijks vast te stellen aantal greencards voor arbeidsmigranten". Van de o zo 'progressieve' Derde Kamer zijn arbeidsmigranten alleen tijdelijk welkom om economisch benut te worden, en dan nog slechts wanneer ze hun 'onproductieve' familieleden thuislaten. De Derde Kamer is ook bezorgd over de concurrentiepositie van het vaderlandse bedrijfsleven en klaagt dat Nederland nog geen "greencard"-systeem heeft. "In Duitsland en Italië zijn veel ruimere mogelijkheden tot tijdelijke (goedkope) arbeidsmigratie. Dat is oneerlijke concurrentie ten opzichte van de Nederlandse economie."
In het derde voorstel doet de Derde Kamer aanbevelingen om de administratieve apartheid in Nederland verder te vervolmaken en een soort tweederangsburgerschap in te stellen voor "tijdelijke" arbeidsmigranten. "Laat deze migranten burger blijven van eigen land, maar bewoner van het onze. Bijvoorbeeld door een apart verzekeringssysteem dat geen beslag legt op het stelsel hier en toch essentiële sociale rechten garandeert, eventueel binnen VN-verband." Zo zouden Nederlandse bedrijven kunnen profiteren van hun arbeid, en de kosten kunnen afwimpelen op de VN.
Backpacktoerisme
"Door strenge visumvoorwaarden proberen migranten als ze binnen zijn, alles om binnen te blijven. Een soepeler visumbeleid en een strenger naturalisatiesysteem kunnen migratie meer circulair maken: een verblijf zo lang er werk is, met regelmatige terugkeer", schrijft de Derde Kamer in zijn vierde beleidsvoorstel. Dat de verwende middenklasse-plannenmakers van de Derde Kamer zich totaal niet kunnen inleven in de wereld van de arbeidsmigranten, blijkt uit de toevoeging: "Het is de economische variant van het westerse (backpack)toerisme." Maar die twee zijn volledig onvergelijkbaar. Beide bewegen zich weliswaar binnen hetzelfde economische systeem, maar op volledig tegengestelde posities. Backpackers zijn relatief rijke lui die arme landen bezoeken en profiteren van de lage lonen daar, terwijl arbeidsmigranten hierheen komen om zich tegen lage lonen uit de naad te werken voor rijke lui. Arbeidsmigranten zorgen ervoor dat Nederlanders rijk genoeg blijven om überhaupt arme landen te kunnen bezoeken. De een reist om te relaxen, de ander om te overleven.
Om opgebruikte arbeidsmigranten het land weer uit te krijgen, stelt de Derde Kamer een "borgsom" voor, "terug te ontvangen bij retour". En om de staatscontrole op migratie te vergroten, en migranten de controle daarover dus te ontnemen, stelt de Derde Kamer ook voor om de visumplicht anders te benutten. "Een visumbeleid gericht op het in kaart brengen in plaats van het blokkeren van migratie geeft meer overzicht" aan de staat. Want, "het overgrote deel van de migratiestroom gaat nu ondergronds met weinig zicht op bedreigingen als terrorisme". En zo draagt de Derde Kamer terloops ook nog even bij aan de criminalisering van migranten en vluchtelingen.
De slachtoffers van de administratieve apartheid zouden van de Derde Kamer ook beter geholpen moeten worden bij hun "terugkeer". Daar komt het vijfde voorstel op neer. "Stippel loopbaantrajecten uit met het thuisland" en investeer in mensen die instituties kunnen gaan opbouwen in hun "thuisland".
Migratiezones
In het zesde voorstel pleit de Kamer voor "migratieafspraken met China". Volgens de Kamer is "China dé economische belofte van de volgende decennia. Jaarlijks komen er 10 miljoen nieuwe arbeidskrachten bij voor wie geen banen beschikbaar zijn. Bilaterale contracten met China zijn een bron van relatief goedkope arbeid en een ticket naar de snel stijgende Chinese welvaart. Nú is het moment voor een strategische alliantie met de macht die in 18 van de 20 voorbije eeuwen de grootste economie ter wereld was." Verblind door eurotekens nemen de Derde Kamerleden zelfs niet eens meer de moeite om de vermeende belangen van de Chinese arbeiders hierbij nog te benoemen. Die figureren slechts als "relatief goedkope arbeid".
Tot slot pleit de Kamer ervoor "migratiezones" in te stellen. "Hoe zou de Europese economie baat kunnen hebben bij een miljoenenaanbod van laag opgeleide, maar goedkope en zeer gemotiveerde arbeiders", vraagt men zich af. "In ontwikkelingslanden zijn vrijhandelszones een motor van economische groei." En zoals bekend van grenzeloze uitbuiting, iets wat de Derde Kamer kennelijk wel aanspreekt. "Dergelijke zones kunnen interessant zijn voor Europa, maar dan voor migratie: vrije migratiezones. De arbeid moet humaan zijn en niet onnodig concurrerend met de huidige werkgelegenheid", want de Nederlandse werknemers moeten voorlopig wel tevreden gehouden worden. Om de uitbuiting te optimaliseren denkt de Kamer aan "regelarme zones in de grote steden". In andere woorden, zones waar wettelijk vastgelegde sociale verworvenheden niet langer gelden.
Het mag duidelijk zijn dat De Fabel de uitnodiging van de Derde Kamer om mee te denken resoluut van de hand gewezen heeft. De Fabel heeft geen behoefte om mee te werken aan een nationale consensus over het efficiënter beheersen en benutten van migranten.
Noten